Posts

Shingles vaccine ရှင်ဂဲလ်စ် ကာကွယ်ဆေး

-
Image
မြန်မာပြည်က ကာကွယ်ဆေးကြော်ငြာတခု တွေပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးစာရင်းထဲက အောက်ဆုံးမှာ ရေယုံကာကွယ်ဆေးတဲ့။ ယူအက်စ်အေမှာတော့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အထိ ရေယုံကာကွယ်ဆေး မပေါ်သေးပါ။ စမ်းသပ်နေတာတွေသာရှိတယ်။ As of 2023, there are no vaccines approved by the U.S. Food and Drug Administration (FDA) for the herpes simplex virus (HSV). ယူအက်စ်အေမှာ အသက်ကြီးသူတွေကိုထိုးပေးတဲ့ ရှင်ဂဲလ်စ် ကာကွယ်ဆေးတော့ ရှိတယ်။ The only licensed herpes virus vaccine is the Zostavax vaccine , which is used to prevent shingles (herpes zoster).  Vaccines For 65 လူအိုများအတွက် ကာကွယ်ဆေးများ အမေရိကမှာ လူအိုဆိုတာ အသက် ၆၅ နှစ်ကစတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ၅ မျိုးထိုးသင့်တယ်။ 1. Influenza (flu) vaccine တုပ်ကွေး 2. Pneumonia vaccine နူမိုးနီးယား 3. Shingles vaccine ရှင်ဂဲလ်စ် 4. Tetanus, diphtheria and pertussis (Tdap) vaccine မေးခိုင်-ဆုံဆို့-ကြက်ညှာ 5. COVID-19 vaccine ကိုဗစ် Shingles vaccine ရှင်ဂဲလ်စ် ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ Shingrix (recombinant zoster vaccine) ဖြစ်တယ်။ အသက် ၅၀ ကစထိုးသင့်တယ်။ Pneumonia vaccine နူမိုးနီးယားကာကွယ်ဆေးကို ၆၅ နှစ်အထက်  pneumoco
Post a Comment
Read more

World Kidney Day ကမ္ဘာ့ကျောက်ကပ်နေ့

-
Image
မတ်လ (၁၂) ရက်နေ့မှာကျရောက်တယ်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၁ဝ% မှာ Chronic Kidney Disease (CKD) နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေကြတယ်။ ၅ဝ% ဟာ အသက် ရဝ ကျော်တွေမှာဖြစ်တယ်။ ကာကွယ်ရေးအတွက် (၈) ချက်ဥပဒေသ ကျောက်ကပ်ရောဂါဟာ လူကိုသေစေတယ်။ မကောင်းတော့ရင် လူ့အရည်အသွေးတွေကျဆင်းလာမယ်။ ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်ဖို့ရာ နည်းလမ်းတွေရှိပါတယ်။ ၁။ တက်ကြွနေပါ။ ကျန်းမာအောင်နေပါ။ လမ်းလျှောက်ပါ။ စက်ဘီးစီးပါ။ ပြေးပါ။ ၂။ သွေးထဲကအချိုဓါတ်ထိန်းထားပါ။ ၃။ သွေးဖိအားစစ်ဆေးနေပါ။ သွေးဖိအား (ဘီပီ) လျှော့ချရင် နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ရောဂါ မဖြစ်စေပါ။ နှလုံး အတက်ရမှာကိုလည်းတားနိုင်တယ်။ 120/80 ကနေ 139/89 မှာသာရှိနေစေပါ။ 140/90 နဲ့ အထက်ဆိုရင် ဆရာဝန်ပြပါ။ ၄။ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့အစားအစာစားပါ။ ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းပါ။ ဆားလျှော့စားပါ။ တနေ့မှာ ဆား Sodium 5-6 grams (လဖက်ရည်ဇဇွန်း တဇွန်း) ထက်မများစေပါနဲ့။ ဆားများများသုံးတဲ့ ဆိုင်ဝယ်အစာတွေ ရှောင်ပါ။ လတ်ဆတ်တာတွေကိုသာ ကိုယ်တိုင်ပြင်ဆင်ချက်ပြုတ်စားသုံးပါ။ ၅။ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီတဲ့အရည်တွေသာသောက်သုံးပါ။ တနေ့မှာ ရေ 1.5 to 2 litres (3 to 4 pints) အနည်းဆုံး သောက်ပါ။ ချွေးထွက်တဲ့အလုပ်လုပ်ရတာ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် ကလေးနို့တိုက်နေရတာ၊ ရာသီဥ
Post a Comment
Read more

Paranoid personality disorder (PPD) စိတ်ရောဂါ

-
Image
ဆရာ ကျွန်တော် Paranoid personality disorder (PPD) စိတ်ရောဂါရှိလိူ့ အိမ်ထောင်ရေးတွေ အချစ်ရေးတွေမှာ ကွဲကွာပြတ်စဲခြင်းတွေ ဖြစ်နေလို့ ဒုက္ခအကြီးအကျယ်ရောက်မေရပါတယ်ဆရာ၊ဘယ်လိုကုသရင် ပျောက်ကင်းနိုင်မလဲဆရာ Paranoid personality disorder (PPD) ဆိုတာ စိတ်ရောဂါတမျိုးဖြစ်တယ်။ သူတပါးကို မယုံကြည်မှုနဲ့ မသင်္ကာမှုတွေ ဖြစ်နေလေ့ရှိတယ်။ အဲဒါကို တကယ်ထင်မှတ်ပြီး ကိုယ့်ဆီရန်မပြုနိုင်စေအောင် အကာကွယ်ယူထားလေ့ရှိတယ်။ အဲလိုဖြစ်နေသူတွေကတော့ စိတ်အထူးကုဆရာဝန်နဲ့ ကုသရန်မလိုဘူးလို့ ထင်မှတ်တတ်ကြတယ်။ မိသားစုဝင်တွေ အပေါင်းအသင်းတွေကနေ စိတ်ဆရာဝန်ကိုပြသဘို့ အကြံပေးကြရတယ်။ psychotherapy (talk therapy) နည်း ခေါ် cognitive behavioral therapy (CBT) နည်းနဲ့ ကုသပေးမယ်။ dialectical behavior therapy (DBT) နည်းနဲ့လည်း ကုသပေးမယ်။ သူတို့က သူများကို မယုံကြည်တတ်ကြလို့ မိသားစု၊ မိတ်ဆွေ၊ ဆရာဝန်၊ သူနာပြုတွေကို ရန်မူတတ်တယ်။  ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ကိုပါ လိုက်နာချင်မှသာ လိုက်နာကြတယ်။ ဆေးရုံ ဆေးခန်းမှာ သူတို့ကို ကုသရတာ ခက်ခဲတတ်တယ်။ ဆရာဝန်တွေက သတိကြီးကြရတယ်။ စိတ်ဆေး ပေးလေ့နည်းပါတယ်။ anxiety စိုးရိမ်စိတ်ကဲတာနဲ့ depression စိတ်ဓါတ်ကျာအတွကတော့ anti-a
Post a Comment
Read more

Occupational safety and health လုပ်ငန်းခွင် ကျန်းမာရေး

-
Image
ဆရာခင်ဗျာ လုပ်ငန်းခွင်ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆောင်းပါးတပုဒ်လောက် လိုချင်ပါတယ်ဆရာ။ လစဉ်ထုတ်ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြချင်လို့ပါ။ ကျေးဇူးပါခင်ဗျာ။  အင်ဒိုနီးရှားမှာ အလုပ်သွားလုပ်နေသူတဦးက အင်္ဂလိပ်လိုရေးပြီး မေးပါတယ်။ အလုပ်ခွင်ကထွက်တဲ့ အမှုံအမွှားတွေကို စိုးရိမ်လို့တဲ့။  အရင်ကလည်း မေးကြပါတယ်။ ဆရာ မင်္ဂလာပါခင်ဗျား။ ကျနော် အသက် ၃၃ နှစ်ရှိပြီး ကျောက်ပြားတွေကို ဂလိုက်ဒါတိုက်ပေး စားပေးရတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ပါတယ်။ အလုပ်ခွင်မှာ mask အကောင်းစား သုံးပေမယ့်လည်း ကျောက်အမှုန်တွေကတော့ အနည်းနဲ အများ ဝင်ပါတယ်။ ကျောက်အမှုန်တွေဝင်တဲ့အတွက် ဘယ်လိုဆိုးကျိုးမျိုးတွေ ဘယ်လိုရောဂါမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ပြောပြပေးပါဦးခဗျာ။ မျက်စိထဲကိုလည်း အမှုန်ဝင်တဲ့အတွက်ကြောင့် ၁ ပတ် ၁ ခါတော့ မျက်စဉ်းခတ်ပါတယ်ခင်ဗျား။ အလုပ်နဲ့ပတ်သတ်တဲ့ ဓာတ်ပုံအချို့ကိုလည်း ပို့ပေးလိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။ ဆောရီး။ ဒီအလုပ်မှာ ကျန်းမာရေးသတိထားစရာတွေရှိတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်ကျန်းမာရေးဌာနကနေ လမ်းညွှန်တွေ ထုတ်ပေးမှာပါ။ ဓါတ်တွေမတူရင် အပြောရခက်တယ်။ အသက်ရှူလမ်းကနေဝင်မှာမို့ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်ကိုသာ လုံအောင်ကြိုးစားပါ။ ကမာ္ဘ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးကလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လမ်းညွှန်မှ
Post a Comment
Read more

ကြော်ငြာအားဆေးတွေမှာ ဆေးသုတေသနမရှိ

-
Image
မင်္ဂလာပါ ဆရာ သမီး ကိုယ်ဝန် ၃လ ပါ Brand ကြက်ပေါင်း ငှက်သိုက် overtone အနီရောင် သောက်လို့ရပါသလား ဆရာ ခဏခဏဖြေတယ်။ ကိုယ်ဝန်မှာ ကိုယ်တသက်လုံးစားသောက်လာတာတွေထဲက အနည်းဆုံး ၉၀% စားနိုင်တယ်။ ကလေးနို့တိုက်ချိန်လည်း အတူတူပဲ။ ကြော်ငြာအားဆေးတွေမှာ ဆေးသုတေသနမရှိ။ ကိုယ်ဝန်အပ်ရင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အားဆေး လိုသူတွေကို ပေးမယ်။ အစားအသောက်ဆိုတာ လုံလောက် + မျှတ + သန့်ရှင်း + လတ်ဆတ်ရတယ်။ အဲတာတွေထက်ကောင်းတဲ့အားဆေးမျိုး ဘယ်တိုင်းပြည်မှာမဆို မရှိပါ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ၁၉၆ နိုင်ံရှိတယ်။ နိုင်ငံတိုင်းမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရှိတယ်။ မေးခွန်ထဲဟာတွေ တလ ခြား ၁၉၅ နိုင်ငံမှာ မရှိ။ သူတို့ဆီမှာလည်း ကလေးတွေ ကျန်းမာကြပါတယ်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ ၄-၁၁-၂၀၁၉
Post a Comment
Read more

ကျပ်ပြားဝိုင်း

-
Image
ကနေ့ခေတ်လူငယ်လူရွယ်တွေက ကျပ်ပြားဝိုင်းကို မသိလောက်ကြပါ။ ၁ ကျပြ်ပား။ ကျွန်တော့ မျက်စိမြင်လွှာမှာ Epiretinal membrane အပေါ်ယံအဖုံးလွှာတခုဖြစ်လို့ ၂၂-၁၀-၂၀၂၄ နေ့က ခွဲရတယ်။ မျက်စိထဲကို လေ(သို့)စီလီကွန်ပူဖေါင်း air or silicon oil bubble ထည့်ရသတဲ့။ တပတ်ကြာ မျက်စိတဖက်ဖုံးနဲ့ နေရတယ်။ အပြင်မထွက်ပါ။ မျက်စဉ်း နှစ်မျိုးကို တနေ့ ၄ ကြိမ်စီ ခတ်ရတယ်။ ပြန်ပြပြီးနောက်မှာ တနေ့ ၃ ကြိမ်။ ‘ဘာဘယ်’ ဆိုတဲ့ အနက်ရောင်ဝိုင်းစက်နေတာကို တွေ့နေရတယ်။ အစရက်တွေမှာ အပြည့်လိုလိုကွယ်နေတယ်။ ဆန်ကောဝိုင်းလောက်ရှိမည်။ ဆန်ကောတော့ တချို့ သိကြမယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ည လကို လငပုပ်ဖမ်းထားသလို အရွယ်အစားကြီးတယ်။ နောက် သေးသေးလာပါသည်။ ဟိုတနေ့က ကျပ်ပြားဝိုင်းလောက်။ တမြန်နေ့က ငါးမူးပြားလောက်။ မနေ့က ပဲစိလောက်။ ပဲဆိုတာ စားတဲ့ပဲ မဟုတ်ပါ။ ၁၆ ပဲ တကျပ်။ ဒေါ်လာနဲ့ 1 cent (penny) ပြားအရွယ်။ ကနေ့ မရှိတော့ပါ။  အမြင်စွမ်းအားကတော့ တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်လာမယ်တဲ့။ ကနေ့ လက်ဖက်ရည်ဆိုင် ရောက်တယ်။ ကောက်ညှင်းပေါင်း စားခဲ့တယ်။ ခရီးဝေးတခု သွားစရာရှိပေမဲ့ မလိုက်နိုင်ပါ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ
Post a Comment
Read more

မုန့်ဟင်းခါးထဲက ငရုတ်သီးမှုန့်

-
Image
တင်ထားတာတခုကို ဖတ်ကြည့်ပါသည်။ “မုန့်ဟင်းခါးထဲ ငရုတ်သီးမှုန့် မထည့်တော့ဘူးနော် ဘာလို့ဆို ငရုတ်သီးစားတာက အဖုတွေအပိန့်တွေ ထွက်တတ်တယ် ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့မ‌ညီညွတ်ဘူးလေ များများစားရင် ဗိုက်အောင့်တယ် ဥပမာပြောရရင် အိမ်နားကဦးလေးဆို ငရုတ်သီးအစားများပြီး ဗိုက်အောင့်ဆုံးတာပဲ ဒါကြောင့် တော်ပါပြီ” မဟုတ်လောက်ပါ။ မမှန်နိုင်ပါ။  သေဆုံးသူကို သေဆုံးရခြင်း အကြောင်းရင်း သိရအောင် ရင်ခွဲစစ်ဆေးရပါမည်။ ရောဂါအခံရှိနေရင သူ့ကိုကုသပေးနေတဲ့ ဆရာဝန်တွေက သိမည်။ အစာအိမ်ရောဂါလား။ အူရောဂါလား။ ကင်ဆာလား။ ငရုတ်သီးနဲ့ဆိုင် မဆိုင်သိမည်။ ငရုတ်သီးမှုန့် ဖြစ်ရင်ရင်လည်း သေဆုံးသူစားတဲ့ငရုတ်သီးကို ဓါတ်ခွဲစစ်ဆေးရပါဦးမည်။  လူကိုသေစေနိုင်တာပါနေရင် ငရတ်သီးရောင်းသူကို အရေးယူရမည်။ ပိတ်ပင်ရမည်။ အဲဒီ ငရုတ်သီးကို စားသုံးသူအရေအတွက် မနည်းလောက်ပါ။ အားလုံးကိုပါ မေးမြန်း စစ်ဆေးရပါမည်။ လူတယောက်သေဆုံးရတယ်ဆိုတာ လူသေမှုဖြစ်တယ်။ ပေါ့ပေါ့တန်တန်မလုပ်ရပါ။ သတင်းတခုကိုလည်း ပေါ့ပေါ့ဆဆ မရေးရပါ။ ငရုတ်သီးစားလို့ သေတာမှန်ရင် တကမ္ဘာလုံး တုန်လှုပ်သွားမည်။  မြန်မာပြည်မှာတော့ သတင်းမှားရင် ‘လိုက်ခ်’ တွေများပြီး ‘ဖေါ်လိုဝါ’ သာဝကတွေများမည်။ ‘ဆဲလီ’ ဖြစ်သွားမည်။ မြန
Post a Comment
Read more