Dr. Tint Swe Medical and Knowledge Writings

(ကန္ေတာ့)  Ecee2 ေဆးဆိုတာ Levonorgestrel ပါတဲ့ အေရးေပၚ ကိုယ္ဝန္တားေဆး ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာ၊ အိႏၵိယနဲ႔ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီနာမယ္နဲ႔ ေရာင္းတယ္။ အေမရိကားမွာ Morning-after pill အျပင္ Plan B, Plan B One-Step, Lo / Ovral, Cryselle, Orsythia, ella, Ogestrel, Low-Ogestrel-28, Myzilra,Falmina, Chateal, Kurvelo, CamreseLo, Low-Ogestrel-21, Lo / Ovral-28, Next Choice, Elinest, Amethia Lo, Ogestrel-28, Preven EC နာမည္ေတြလဲ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ Postcoital Contraception ဆိုတာ အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆးကို ေခၚတာဘဲျဖစ္တယ္။ International Consortium for Emergency Contraception ဝက္ဆိုက္မွာ ေရးထားတဲ့ အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆး အခ်က္အလက္မ်ား (ျမန္မာႏိုင္ငံ) ထဲမွာ ဒီလိုဖတ္ရတယ္။ •    Registered LNG-EC products မွတ္ပံုတင္ထားေသာေဆး အမ်ိဳးအမည္မ်ား = ECee2, Duet, Pill 72, Postinor, Postinor-2, Pregnon ေဆးလက္မွတ္ျဖင့္သာ ေရာင္းသည္။ •    အမ်ိဳးသမီးမ်ားသံုးစြဲမႈ ကိန္းဂဏန္းမရပါ။ •    အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေဆးအေၾကာင္းသိရွိမႈ ကိန္းဂဏန္းမရပါ။ •    Registered UPA-EC products မွတ္ပံုတင္တားသည့္ေဆး မရွိေသး၊ •    Registered Mifepristone-EC Produ

(ကန်တော့) ဆေးတိုင်းမှာ ဘေးထွက်-ဆိုးကျိုးတွေရှိတယ်။ ဒီဆေးမျိုးက ဟော်မုန်းဖြစ်လို့ တမျိုးထူးတယ်။ ဆိုးကျိုးတွေဟာ တခဏ-အမြဲတန်း၊ ခပ်ပေါ့ပေါ့-ခပ်ဆိုးဆိုး အမျိုးမျိုးရှိမယ်။ တယောက်မှာ ဖြစ်ပေမဲ့ ကိုယ့်မှာ မဖြစ်တာလဲရှိမယ်။ အခု ရေးပြတာတွေကို ဒီဆေးသောက်သူ ၁% မှာသာ ခံစားရတယ်။ တချို့က အလိုလို သက်သာသွားတယ်။ တချို့ကို ပြုပြင်ယူလို့ရနိုင်တယ်။ အဖြစ်မနည်းတာတွေ – • ဗိုက်နာ၊ လေပွ၊ ပျို့၊ အန်၊ • ဝက်ခြံထွက်၊ (ဆေးသောက်စ ပဌမ ၃ လမှာသာ အဖြစ်များ)၊ • ရင်သား နာ-တင်း-ရောင်၊ • နေရောင်နဲ့ထိတဲ့ အရေပြားမှာ အညိုစက်လေးတွေဖြစ်၊ • ခေါင်းမူး၊ • ကိုယ်မွှေး နည်း-များ၊ • လိင်စိတ် ပြောင်းလဲ (နည်း-များ)၊ • ခြေထောက်ရောင်၊ • ခါတိုင်းနဲ့မတူ မောပန်း၊ • ကိုယ်အလေးချိန် တက်-ကျ၊ ရှားပါးပေမဲ့ ဖြစ်လာရင် ဆရာဝန်ပြရမဲ့ ဘေးထွက်-ဆိုးကျိုးတွေ – • ရင်သား အကျိတ်၊ • ရာသီလုံးဝမလာ၊ ရာသီ တခါတလေမှသာလာ၊ • ကြားရက်သွေးဆင်း၊ ရာသီသွေး နည်း၊ ရာသီဆင်းနေတာ ရက်ပိုကြာ၊ • စိတ်ဓါတ်ကျ၊ • ဆေးလိပ်သောက်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အသဲနေရာနာ၊ အသားဝါ၊ • ဆီးချိုရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ဆီးချို နည်းနည်းတက်၊ • ခေါင်းကိုက်၊ (မိုင်ဂရင်း) ဖြစ်၊ • သွေးဖိအား နည်းနည်းတက်၊ • ဗိုက်အပေါ်ပိုင်း

ကေလးမီးဖြါးရတာ ဘယ့္ေလာက္ အႏၲရာယ္မ်ားလဲဆိုတာကို တင္စားေျပာလိုက္တဲ့ စကားပါ။ အေတာ္ကို မွန္ပါတယ္။ တကမာၻလံုး ၁ ႏွစ္ ၁ ႏွစ္၊ သန္းတဝက္မက ကေလးမီးဖြါးရင္း ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ ေသေနရဆဲပါ။ ဟိုအရင္ ေခတ္ေဟာင္း သမိုင္းမွာ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ေသႏိုင္ခဲ့ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ၾကတယ္။ ၁၈ဝဝ ခုႏွစ္မ်ား ကေတာ့ အဆိုးဆံုးမို႔ ၄ဝ%ေတာင္ ေသဆံုးရသတဲ့။ ၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ၁% ရွိခဲ့တယ္။ ကေလးဖြါးရင္း မိခင္ေတြ ဘာ့လို႔ ေသဆံုးရသလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမယ္ Bleeding (Hemorrhage) ေသြးသြန္ (ေသြးလြန္) တာက ထိပ္ဆံုးကပါ။ Sepsis ေရာဂါပိုးဝင္တာက ဒုတိယ၊ Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာျဖစ္ျဖစ္ ဖ်က္တာျဖစ္ျဖစ္ မွားလို႔ ေသရတာကလဲ ဒုတိယ အဆင့္နဲ႔ အတူတူဘဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တံုး ကိုယ္ေတြေရာင္၊ ေသြးဖိအားေတြ တက္တဲ့ PET and Eclampsia ကိုယ္ဝန္ ေသြးဆိပ္တက္ေရာဂါ ဆိုတာက တတိယလိုက္တယ္။ Obstructed labor ေမြးလမ္းကေန မေမြးႏိုင္လို႔က စတုတၴေနရာမွာ ရွိတယ္။ “ေယာက္်ား ေဖါင္စီး၊ မိန္းမ မီးေန” ဒီစကားက ေပၚတာ ၾကာျပီနဲ႔ တူပါတယ္။ ကေန႔ေခတ္မွာ ကေလး မီးဖြါးရတာက အဲေလာက္ အဖိတ္အစင္ မမ်ားေတာ့ပါ။ Antiseptics ပိုးသတ္ေဆးေတြ ေပၚလာတာရယ္၊ Blood transfusion ေသြးသြင္း ေပးႏိုင္လာတာရယ္၊ ANC ကိုယ္ဝန္ေဆ

Chromosome Analysis and Amniocentesis (ခရိုမိုဇုမ္း) ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္း နဲ႔ ေရႁမႊာရည္စစ္ေဆးျခင္း Chromosomes (ခရိုမိုဇုမ္း) ဆိုတာ လူတိုင္းရဲ႕ ေသြးနီဥကလြဲရင္ (ဆဲလ္) တိုင္းမွာရွိတဲ့ မ်ိဳးဗီဇျဖစ္တယ္။ (ဆဲလ္) တိုင္းမွာ ၄၆ ခု (၂၃ စံု) စီရွိတယ္။ အေဖစစ္၊ အေမစစ္ေတြဆီကေန ရၾကတာျဖစ္တယ္။ ၂၂ စံုကို Autosomes (ေအာတိုဇုမ္း) ေခၚျပီး က်န္တဲ့တစံုကို က်ား-မျဖစ္တာကို ျပ႒ာန္းတဲ့ Sex chromosomes (ဆက္စ္-ခရိုမိုဇုမ္း) ေခၚတယ္။ မ ဆိုရင္ X sex chromosomes ၂ ခုပါမယ္။ က်ားဆိုရင္ X sex chromosome တခုနဲ႔ Y sex chromosome တခုပါတယ္။ (ခရိုမိုဇုမ္း) ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္းဆိုတာ ၄၆ ခုရဲ႕ အေရအတြက္နဲ႔ တည္ေဆာက္ပံုကို ေလ့လာတာ ျဖစ္တယ္။ Karyotype လို႔လဲေခၚတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးျဖဴဥ (ဆဲလ္) ထဲက ရွိတာကို ေရတြက္တယ္။ • ကေလး ဖြံ႔ထြားမႈကို သံသယဝင္ရင္စစ္မယ္။ • ပံုပန္းတမ်ိဳးျဖစ္ေနရင္ စစ္မယ္။ • ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ပါလာရင္စစ္မယ္။ • လိင္အဂၤါပံုမွန္မဟုတ္ရင္ စစ္မယ္။ • ကေလးအေသေမြးတာ၊ ေမြးေမြးခ်င္းေသတာ၊ ဘာလို႔ျဖစ္ရတာလဲ သိေအာင္စစ္မယ္။ • ကေလးမရႏိုင္သူ၊ ခဏခဏ ကိုယ္ဝန္ပ်က္သူ၊ ရာသီတခါမွမလာသူကို စစ္မယ္။ • သားဦးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရတာ (ေမြးမဲ့အခ်ိန္မွာ)

ကိုယ်ဝန် ရှိ-မရှိ စမ်းတယ်ဆိုတာ ဆီးထဲမှာ Human Chorionic Gonadotropin (HCG/hCG) ခေါ်တဲ့ ဟော်မုန်း ရှိ-မရှိကို စစ်တာ ဖြစ်တယ်။ ကိုယ်ဝန်ရှိလို့ ဖြစ်လာတဲ့ အချင်းကနေ HCG ဟော်မုန်းကို ထုတ်ပေးနေတယ်။ beta hCG (βhCG) လို့လဲရေးတယ်။ သွေးကို စစ်တာလဲ ရှိတယ်။ တချို့စစ်နည်းက ဟော်မုန်း ရှိ-မရှိကိုသာ စစ်ပြီး တချို့စစ်နည်းတွေက အတိအကျ သွေးထဲမှာ (hCG) ဘယ်လောက် ရှိနေတယ်အထိ စစ်ရတယ်။ အထဲကကလေးမှာ ချို့ယွင်းချက် ပါ-မပါကို သိနိုင်တယ်။ ကင်ဆာတချို့ ကနေလဲ များစေတယ်။ ဥပမာ Germ cell tumors မျိုး။ ယောက်ျားတွေမှာ ကျား-အစေ့ ကင်ဆာ ဖြစ်နေရင် တွေ့မယ်။ Molar pregnancy ဆိုတဲ့ စပျစ်သီး-ကိုုယ်ဝန်ဆိုလဲ အပေါင်းပြမယ်။ Choriocarcinoma ခေါ်တဲ့ ကင်ဆာ ရှိနေရင်လဲ တွေ့မယ်။ မ-မျိုးဥ နဲ့ ကျား-သုက်ပိုးတွေ ထိတွေ့-ပေါင်းစပ်ပြီးနောက် မျိုးစပ်ပြီးသားမျိုးဥဟာ ၉ ရက်အကြာမှာ သားအိမ်ပြွန် ကနေတဆင့် သားအိမ်ထဲဝင်လာပြီး သားအိမ်အတွင်းနံရံကို တွယ်ကပ်တယ်။ အဲဒီနောက်မှာ အချင်းဆိုတာ ဖြစ်လာတယ်။ အချင်းကနေ hCG ကို ထုတ်ပေးတော့မယ်။ သွေးထဲမှာ ပါနေတော့မယ်။ ဆီးထဲမှာလဲ ပါနေတော့မယ်။ မျိုးဥက သားအိမ် အတွင်းနံရံကို လာတွယ်အပြီး ၆ ရက်ကြာရင် စစ်တော့တွေ့မယ်။ ကိုယ်ဝန် ၈၅% မှ

သမီးကိုယ္ဝန္ ၅လရိွပါၿပီ၊၊ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ၁ လပိုင္းမွာ ေသြးစစ္ေတာ့ ဘီပိုးရိွတာစသိပါတယ္။ အေကာင္အေရအတြက္က ၅ဝဝ ေအာက္ပဲရိွလို႔ ဘာေဆးမွမေသာက္ရပါဘူးဆရာ။ အခု ကိုယ္ဝန္ရိွေနေတာ့ ကေလးကိုမကူးေအာင္ ဘာေတြ လုပ္ရမလဲဆရာ။ ေနာက္ၿပီး ေမြးၿပီးရင္ နို႔တိုက္လို႔ရလားဆရာ။ ဘာေတြလုပ္ရမယ္ဆိုတာမသိလို႔ၫႊန္ၾကားေပးပါအံုးဆရာ။ ဘီပိုးရွိေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တေယာက္လာျပတယ္။ မၾကာခင္ေမြးမယ္။ ကေလးေမြးျပီးျပီးခ်င္းထိုးဘို႔ ကာကြယ္ေဆးတမ်ိဳး ရွာဝယ္ထားဘို႔ ေဆးလက္မွတ္ေရးေပးျပီး ကူးစက္ႏိုင္ပံုေတြကို ရွင္းျပလိုက္တယ္။ သူေျပာမွ ျပန္သတိရတယ္။ အရင္ကေလး သားဦးတံုးကလဲ ဘီပိုးရွိလွ်က္နဲ႔ ဆရာဘဲေမြးေပးခဲ့တာတဲ့။ အရင္တခါဝယ္တာ ရူးပီး ၅ဝဝဝ ေပးရသတဲ့။ အင္း ႕႕႕ သည္တခါလဲ အထူးသတိထားျပီး ေမြးေပးရအံုးမွာဘဲ။ သည္တေယာက္ေမြးျပီးရင္ေတာ့ ျခာထားပါကြာလို႔ အၾကံေပးလိုက္ရတယ္။ သူ႔အသက္ကလဲ ငယ္ေသးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ဘီပိုး ရွိ-မရွိ စစ္ရပါမယ္။ ခင္ပြန္း၊ အေဖၚေယာက္်ားမွာ ဘီပိုးရွိရင္၊ ကိုယ္က ေဆးရံု-ေဆးခန္း-ဓါတ္ခြဲခန္း၊  က်န္းမာေရးဌာနမွာအလုပ္လုပ္ရင္ ဘီပိုး ရွိ-မရွိ စစ္ဘို႔ သူမ်ားေတြထက္လိုတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး မိခင္ေလာင္းမွာ ဘီပိုး ရွိေနတယ္ဆိုရင္ ကေလးေမြးဖြါးေနတံုး ကေလးဆီကို

HIV ပိုး ရွိေနသူ ေယာက္်ားႏွင့္ ပိုးမရွိသူ မိန္းမတို႔ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ကိုယ္ဝန္ရခဲ့ရင္ ကေလးမွာ ကူးစက္ႏိုင္ပါသလား။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လို႔ ရ/မရ သိခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအႏၲရာယ္ ရွိႏိုင္ပါသလဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္း HIV ရွိ-မရွိ စမ္းသပ္ရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာစကတည္းက ပိုးရွိေနတာသိရင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဘို႔ ပိုေကာင္းတယ္။ ကေလးကို မကူးေစေအာင္ေဆာင္ရြက္ဘို႔ အခ်ိန္ပိုရလို႔ေကာင္းတယ္။ သူ႔ခင္ပြန္းအတြက္လဲ မတူးေအာင္ လုပ္ဘို႔လိုတယ္။ ပိုးဟာ ေသြး၊ ကိုယ္ခႏၶာကထြက္တဲ့အရည္ (ေယာက္်ား စီမင္၊ မိန္းမ ဗဂ်ိဳင္းနား အရည္၊ ႏို႔ရည္) ေတြနဲ႔ ပိုးရွိမိခင္ကေန ေမြးလာမဲ့ကေလးကို ကူးနည္းေတြနဲ႔ ကူးစက္တယ္။ လိင္လမ္းကေနကူးတာကအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အမ်ားဆံုးစမ္းသပ္နည္းဟာ HIV antibody test (အင္တီေဘာ္ဒီ) ရွိ-မရွိ စမ္းနည္းျဖစ္တယ္။ ေသြး၊ ဆီး နဲ႔ ခံတြင္းက အရည္ေတြကို စမ္းတယ္။ ပဌမနည္းနဲ႔စမ္းလို႔ အေပါင္းျပတယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ တျခား (အင္တီေဘာ္ဒီ) စမ္းနည္းတခု ထပ္လုပ္ရတယ္။ ဒီနည္းကို Confirmatory HIV test နည္းလို႔ေခၚတယ္။ အေျဖရေအာင္ ရက္နဲနဲေတာ့ အခ်ိန္ယူရတယ္။ တခ်ိဳ႕ ခံတြင္းအရည္စမ္းနည္းကေတာ့ နာရီပိုင္းသာၾကာတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ပိုးေတြ႔သူလဲ က်န္းမာေနေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကေလ

ဆရာရှင့် ဆရာဝန်က Prendisilone ပေးပါတယ်။ သမီးက ကလေးယူဖို့ အစီအစဉ် ရှိပါတယ်။ ထိုဆေးများကြောင့် ကလေးမှာ effect ရှိနိုင်ပါသလား။ ကလေးယူနေချိန်တွင် မည်သည့်ဆေး ပြောင်းသောက်ရမလဲ။ Prednisolone ဆိုတာ (စဆီရွိုက်) ဆေးဖြစ်တယ်။ လူ့ကိုယ်ရဲ့ ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်စဉ် ဆိုတာကို တားဆီးပေးတယ်။ ဆေးအနေနဲ့ နေရာ အများကြီးမှာ သုံးတယ်။ Allergic disorders (အလာဂျီ) ရတာတွေ၊ Skin conditions နာတာရှည်အရေပြားနာတွေ၊ Ulcerative colitis နာတာရှည်အူရောင်တာ၊ Arthritis အဆစ်နာရောဂါ၊ Lupus, Psoriasis နဲ့ Breathing disorders တွေပါဝင်ကြတယ်။ ဆရာဝန်က မညွှန်းဘဲ ဆေးမသောက်သင့်ဘူး။ ဆရာဝန်ပြောတဲ့အတိုင်းလဲ အတိအကျလိုက်နာရမယ်။ ရောဂါဆိုးတခုခု ရှိနေတာ၊ ကိုယ်ပူတာ၊ (အင်ဖက်ရှင်) ဝင်တာ၊ ခွဲစိတ်ကုသထားတာ၊ စတာတွေရှိသူများ အထူးသတိထားရမယ်။ ဥပမာ Immune system ခုခံစနစ်ကို သက်ရောက်စေလို့ (အင်ဖက်ရှင်) ရနေတာက ဆိုးလာနိုင်တယ်။ ဆေးသောက်နေတုံး ကာကွယ်ဆေး မထိုးသင့်ဘူး။ ဆေးကို ချက်ချင်းရပ်မပြစ်သင့်ဘူး။ အသဲခြောက်ရောဂါ၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊ လည်ပင်းကြီးရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ ငှက်ဖျား၊ တီဘီ၊ အရိုးရောဂါ၊ ကြွက်သားရောဂါ၊ မျက်စိတိမ်၊ အတွင်းတိမ်၊ မျက်စိရေယုံ၊ အစာအိမ်လေနာ၊ အူနာ၊ စိ

ကိုယ်ဝန် ၃ လကျော်ရှိနေပါပြီ။ RA ရှိတော့ အဆစ်တွေက အမြဲတမ်း ရောင်ပြီးနာနေပါတယ်။ ဒူးက အဆိုးဆုံးဘဲ။ Alaxan တနေ့တခြမ်းသောက်မှ နေလို့ထိုင်လို့ ရပါတယ်။ ကိုယ်ဝန် ၃ လကျော်မှ စသောက်ပါတယ်။ ဆရာဝန်ကတော့ Alaxan သောက်လို့ရတယ်လို့ ပြောတယ်။ Alaxan နဲ့ မရရင် Medrol (Methylprednisolone) ပြောင်းပေးမည်လို့ ပြောပါတယ်။ OG ကတော့ Alaxan ၅ ရက်ထက် ပိုမသောက်နဲ့လို့ ပြောတယ်။ အထက်ပါဆေးတွေကြောင့် ကလေးမှာ မည်ကဲ့သို့သော Side Effect ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။ ဆေး ၂ မျိုးလုံးကနေ ယေဘယျ ကိုယ်ဝန်ကို ပြဿနာ မဖြစ်စေပါ။ (၁) Alaxan = Ibuprofen Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) (စတီရွိုက်) မပါ အနာသက်သာဆေး အမျိုးအစား ဖြစ်တယ်။ အသုံးများတယ်။ ဆေးတိုင်းမှာ ရှိသလို သတိထားစရောတွေ မကင်းပါ။ ဒီဆေးမှာ Heart attack or Stroke နှလုံးနဲ့ ဆိုင်တာကို အထူးသတိထားရတယ်။ NSAIDs တွေကနေ အစာအိမ်အနာ၊ သွေးယိုတာတွေက အများဆုံးဖြစ်တတ်တဲ့ ဘေးထွက်-ဆိုးကျိုးဖြစ်တယ်။ • Prescription Ibuprofen ဆေးလက်မှတ်နဲ့ဝယ်ရတာမျိုးကို Pain, Tenderness နာတာ၊ Swelling ရောင်တာ၊ Osteoarthritis အရိုးရောင်လို့နဲ့ Rheumatoid arthritis (ရူမက်တစ်) အဆစ်တောတွေမှာ တင်းခဲနေတာတွေ သက်သာစေဘို

• LSCS (CS) ဗိုက္ခြဲေမြးျပီးေနာက္ လင္-မယားအတူေနတာ တလခြဲ (၆) ပါတ္ေစာင့္ပါလို႔ ဆရာဝန္ အမ်ားဆံုးက အၾကံေပးပါတယ္။ • ခ်ဳပ္ရိုးလဲေကာင္း၊ ကေလးအေမလဲ ေနေကာင္းေနမွ ဒီရက္ကို ေျပာတာပါ။ • မဟုတ္ရင္ ၈-၁၂ ပါတ္ထိ ေစာင့္ရပါမယ္။ • အေနအထားလဲ ေရြးရင္ ေကာင္းပါတယ္။ • ရိုးရိုးလမ္းကေန ကေလးဖြါးျပီးေနာက္ ဘယ္ေတာ့ ျပန္ဆက္ဆံႏိုင္သလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ဆရာဝန္မဟုတ္သူေတြလဲ ေျဖတတ္ပါတယ္။ Folk wisdom လို႔ ေခၚတယ္။ သုေတသနလုပ္ေျပာရတာ မဟုတ္ဘူး။ • ကာယကံရွင္ အမ်ိဳးသမီးကို ဆံုးျဖတ္ေစသင့္တာ တရားမွ်တတယ္။ သူက ေစာႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ရတာပါ။ • ဒါ့ေၾကာင့္ ၃ ပါတ္လို႔ Williams Obstetrics က အၾကံျပဳတာရွိတယ္။ ေနာက္က်ခ်င္သူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ • ခြဲေမြးတာ မဟုတ္ဘဲ ေမြးလမ္းကေန ေမြးေပမဲ့ Episiotyomy လမ္းေၾကာင္း ခ်ဲ႕ေမြးရတာ၊ Tear and repair လမ္းေၾကာင္း စုတ္လို႔ ခ်ဳပ္ရတာ၊ Forceps delivery ညႇပ္ဆြဲေမြးတာ၊ Vaccum ေလစုပ္ကရိယာသံုး ေမြးတာေတြကိုပါ ထည့္စဥ္းစားရမယ္။ • ေနာက္ျပီး Lochia လို႔ ေခၚတဲ့ ေမြးဖြါးျပီးဆင္းတာက အနီေရာင္ကေန ပန္းေရာင္ျဖစ္လာရင္ျပီး နည္းလာရင္ သိပ္ကိစၥမရွိေတာ့ပါ။ • ပံုမွန္အားျဖင့္ ၂ ပါတ္ ဆိုရင္ အဲလိုျဖစ္လာပါျပီ။ ဆင္းတာကမ်ားမယ္၊ အနံ႔အသက္ရွိမယ္၊ ဖ်ားေန

ကိုယ္ဝန္ ေနာက္ဆံုး ၃ လမွာ အအိပ္ပ်က္တာ မ်ားၾကတယ္။ ႏုေသးရင္ ေမးတဲ့သူ ေျပာသလိုဘဲ။ ကာယေရာ စိတ္ေရာ အေၾကာင္းခံေတြကေန အိပ္ေရးကို ဒုကၡေပးႏိုင္တယ္။ ၾကြက္တက္တာ။ ဆီးထသြားခ်င္တာ၊ အလြန္ေဆာ့တဲ့ အထဲက ကေလး၊ ကိုယ္ဝန္ အရြယ္အစား ၾကီးလာလို႔ ဘယ္-ညာလွည့္တိုင္း ႏိုးလာတာ၊ ခါးနာတာ၊ အိပ္မက္၊ ေမြးဖြါးရမွာကို ၾကိဳျပီး ေၾကာင့္က်စိတ္ဝင္တာ။ ၾကြက္တက္တာ သက္သာေအာင္ ေျခပိုင္း ေလ့က်င့္ခန္းလို လႈတ္ရွားမႈမ်ိဳး အျမဲလုပ္ပါ။ Calcium ေဆးေသာက္ေပးပါ။ အိပ္ရင္ တဖက္ေစာင္း၊ ဒူးေကြးအိပ္ပါ။ ခါးနာ သက္သာေအာင္ ေခါင္းအံုးပို လိုတဲ့ေနရာမွာ သံုးပါ။ ဆီးထမသြာရေအာင္ အိပ္ခါနီး ေရ-အရည္ (ေကာ္ဖီ၊ လဖက္ရည္) ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။ ေန႔ခင္းမွာ ပုိေသာက္ဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ Two-ply sheet with two glossy sides စပါယ္ရွယ္ အိပ္ယာခင္းသံုးပါ။ မအိပ္ခင္ တီဗြီၾကည့္တာ၊ စာဖတ္တာေတြထဲ စိတ္ထိခိုက္၊ အေႏွာင့္ အယွက္ ျပဳမွာေတြ ေရွာင္ပါ။ စိတ္ျငိမ္နည္း၊ ပုတီးစိတ္၊ တရားထိုင္၊ ခ်ည္ထိုး၊ ေရေႏြးခ်ိဳး၊ သာယာညင္သာတဲ့ ေတးဂီတ။ Food and Drug Administration (FDA) ကေန ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ လံုးဝစိတ္ခ်ရတဲ့ အိပ္ေဆးရယ္လို႔ အာမခံတာ မရွိေသးပါ။ • Benadryl နဲ႔ Ambien ေတြကို Class B medications လို႔ သတ္မွတ္ထားတ

(အာလ်ထွာ-ဆောင်း) ရိုက်စစ်ဆေးနည်းဟာ စိတ်ချရတယ်၊ အကုန်အကျ မများဘူး၊ တိကျတယ်လို့ လက်ခံထားကြတာမို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်များအတွက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးကြတယ်။ ဘာတွေ သိချင်လို့ပါလဲ။ ၁။ ကိုယ်ဝန်ရှိတာ သေခြာသိမယ်။ သန္ဓေကိုဖုံးထားတဲ့ အိတ်ကလေး Gestational sac ကို ရက်သတ္ကပါတ် ၄ ပါတ်ခွဲမှာ စမြင်ရပြီ။ သန္ဓေဟာ သားအိမ်ထဲမှာ ရှိနေတာ ဟုတ်-မဟုတ်လဲ သေခြာသိနိုင်တယ်။ ၂။ ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် သွေးဆင်းရင် ပျက်လေမလား သိနိုင်တယ်။ ၆-၇ ပါတ်ဆိုရင် Doppler ultrasound နဲ့ ကလေး နှလုံးခုန်သံကို သိနိုင်ပြီ။ ဒါဆို ၉၅% မက ကိုယ်ဝန်က ကောင်းတယ်။ ကလေးနှလုံးခုန်သံဟာ ကိုယ်ဝန် အနု-အရင့် လိုက် ပြောင်းတယ်။ ၁ လခွဲတုန်းက ၁ မိနစ်မှာ ၉ဝ-၁၁ဝ ရှိတယ်။ ၉ ပါတ်ကစပြီး မွေးတဲ့အထိ ၁၄ဝ-၁ရဝ ရှိလာတယ်။ ၃။ ကိုယ်ဝန် ဘယ်လောက် ရင့်နေပြီလဲသိမယ်။ သန္ဓေသား အရွယ်အစားဟာ ရင့်လေ ကြီးလေဖြစ်တယ်။ (က) Crown-rump length (CRL) ခေါင်းထိပ်ကနေ အောက်ခြေအထိ ဘယ်လောက် ရှည်သလဲဆိုတာ ၇-၁၃ ပါတ်မှာ အတိအကျ သိရပြီ။ (ခ) Biparietal diameter (BPD) ခေါင်းဘေးနှစ်ဘက် အကွာအဝေး၊ ၁၁ ပါတ် မှာ ၂ဝ ကနေ မွေးတော့မယ်ဆိုရင် ၉ဝ-၁ဝဝ မီလီမီတာ ရှိတယ်။ (ဂ) Femur length (FL) ပေါင်အရှည် ၁၁ ပါတ်မှာ ၁၊ မွေးခါနီးရင်

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာနဲ့ အရင်လိုမဟုတ်တော့ဘူး။ ခံစားရမှာတွေ ရှိလာမယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေက တယောက်နဲ့ တယောက်၊ တခါနဲ့ တခါ မတူကြပါ။ အခုရေးတာမှန်သမျှ ကိုယ်လဲ ခံရမယ် မထင်စေလိုပါ။ သက်သာအောင် ဘယ်လို လုပ်မလဲဆိုတော့ – ၁။ Pregnancy Breast Changes ရင်သားအပြောင်းအလဲများ၊ • ရင်သား ထွားထွားလာမယ်။ အထဲက နို့ရည်ထွက်မဲ့ (ဂလင်း) လေးတွေကြီးလာ၊ အဆီတွေများလာလို့ပါ။ • တချို့မှာ နာမယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာစနဲ့ ကလေးဖွါးခါနီးမှာ သိသာတယ်။ • သွေးကြောတွေလဲ များတာလို့ ပြာစိမ်းစိမ်းသွေးကြောလေးတွေမြင်လာရမယ်။ • နို့သီးအရောင်လဲ ရင့်လာ၊ မဲလာမယ်။ • Colostrum ဆိုတဲ့ ကနဦး-နို့ရည်ထွက်နိုင်တယ်။ ဒါတွေအားလုံးက ပုံမှန်အပြောင်းအလဲတွေသာဖြစ်တယ်။ • Bra (ဘရာ) ချောင်တာသာ ဝတ်ပါ။ မ-တင်ပေးနိုင်အောင်တော့ ဖြစ်ပါစေ။ (ကော်တွန်) နဲ့ သဘာဝပစ္စည်းနဲ့ လုပ်တာသာ ဖြစ်ပါစေ။ ကိုယ်ဝန်ရင့်လာတာနဲ့အမျှ (ဘရာ) အရွယ်အစား ကြီးကြီးလာဘို့လိုမယ်။ နေ့ရော ညပါဝတ်ထားပါ။ နို့ရည်ကြည်ထွက်နေရင် (ဘရာ) အတွင်းမှာ ဂွမ်းစခံထားပါ။ စိုလာရင် အသစ်လဲပါ။ • နို့သီးထိပ်ကို ရေခပ်နွေးနွေးနဲ့သာ ဆေးကြောပေးပါ။ ရေချိုးချိန်ကလွဲရင် ဆပ်ပြာမသုံးပါနဲ့။ ခြောက်သွေ့စေတယ်။ ၂။ Pregnancy Fatigue ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်

ေမြးလာေတာ့မဲ့ကေလးရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ၾကိဳတင္သိခ်င္ရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက စမ္းသပ္လို႔ရတာေတြရွိတယ္။ အကုန္လံုး မဟုတ္ေတာင္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္တဲ့ ကေလးရဲ႕ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြကို ၾကိျပီးသိထားႏိုင္တာမို႔ လိုတဲ့ ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ထားႏိုင္မယ္။ ေမြးတဲ့အခါ၊ ေမြးျပီးေနာက္ သတိထားရမွာေတြလဲ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားႏိုင္တယ္။ ေမြးရာပါ လက္မခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနတာဆိုရင္ တရားဝင္လုပ္ခြင့္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊ ေနရာေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ ဖ်က္ျပစ္ႏိုင္တယ္။ 1. Human chorionic gonadotropin (hCG) ကိုယ္ဝန္ရွိျပီး အခ်င္းျဖစ္လာရင္ အခ်င္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ (hCG) ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္း ထြက္လာတယ္။ ေသြးကိုလဲ စစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးကိုလဲ စစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိဆီးစစ္တယ္ဆိုတာ ဒီေဟာ္မုန္း ပါေန-မေနစစ္ရတာျဖစ္တယ္။ ေ]ာ္မုန္း ရွိေနတာ သာမကဘဲ အနည္း-အမ်ားလဲ စစ္သင့္တယ္။ အမႊာကိုယ္ဝန္ဆိုရင္ မ်ားေနမယ္။ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ တခ်ိဳ႕ကိုစစ္ရင္ ဒီနည္းကိုပါ တြဲလုပ္ရတယ္။ Down syndrome (ေဒါင္းန္-ဆင္ဒရုမ္း) ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ကေလး ရွိေနရင္ ဒီေဟာ္မုန္း မ်ားေနမယ္။ 2. Alphafetoprotein (AFP or triple) screening ေသြးကိုစစ္တယ္။ Fetal neural tube defects

(ကန်တော့) ကိုယ်ဝန်ရှိခြင်း လက္ခဏာတွေကို တချို့မှာ ဘာမှမခံစားရဘူး။ တချို့ကြ လူမမာကြီးလို အတော်ခံစားရတယ်။ ကိုယ်ဝန်ရှိခြင်း လက္ခဏာ (၂ဝ) ၁။ ရာသီမလာတော့ပါ၊ ဒါပေမဲ့ ပေါင်းစပ်ပြီးသား မျိုးဥက သားအိမ် အတွင်းဆုံးလွှာကို လာပြီးတွယ်ကပ်ချိန်မှာ သွေးနဲနဲ စွန်းမယ်။ ဆီးစပ်နေရာကလဲ နာတာခံစားရနိုင်တယ်။ ရာသီလာလို့နာတာနဲ့ ခွဲခြားရမယ်။ မျိုးဥထွက်ချိန်ဆိုတာ (လလည်ရက်) နဲ့ ၆-၁ဝ ရက်မှာဖြစ်တယ်။ ၂။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကိုယ်ဝန်ရှိနေတယ်လို့ထင်ခြင်း၊ ၃။ ပျို့-အန်ခြင်း၊ အစားမစားချင်ဖြစ်လာခြင်း၊ ၄။ အတူနေချင်စိတ်် ပြောင်းလဲလာခြင်း၊ ၅။ ရင်သားနာခြင်း၊ ၆။ ရင်သား ပိုကြီးထွားလာခြင်း၊ ၇။ ရင်သား အရောင်ရင့်အဝိုင်းမှာ အသီးငယ်လေးတွေ ထွက်လာခြင်း၊ ရှိပြီးသားတွေက ပိုပြီးသိသာလာခြင်း၊ ၈။ ညှစ်ရင် နို့ရည်ကြည် နဲနဲထွက်နိုင်ခြင်း၊ ၉။ ဆီးခဏခဏသွားရခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အများစုက ၆-၈ ပါတ်မှာ ဖြစ်ကြတယ်။ ဆီးလမ်းပိုးဝင်တာ၊ ဆီးချိုရောဂါ နဲ့ ဆီးသွားစေတဲ့ဆေးတွေကြောင့်လဲ အဲလို ဆီးခဏခဏသွားချင်တာနဲ့ ခွဲခြားရမယ်။ ၁ဝ။ ချင်ခြင်းတပ်ခြင်း၊ ၁၁။ အားကုန်ခြင်း၊ ၁၂။ အသားအရေပြောင်းလဲလာခြင်း၊ ၁၃။ မတ်တတ်ရပ်လိုက်ရင် ခေါင်းမူးမယ်၊ သတိလစ်ချင်သလိုဖြစ်မယ်။ ၁၄။ ဆီး-သွေးစစ်လျ

မဂ္လာပါ (မဂၤလာပါ) ဆရာ အသက္က ၂၇ပါ ေယာက်ာ္ေလးပါ အိမ္ေထာင္မရွိပါဆရာ ႏွလုံးေရာဂါအခံေတာ့ ရွိပါတယ္ဆရာ cutter ျဖတ္ရင္းမ်က္လုံးထဲ သံစဝင္သြားၿပီးပြတ္မိရာမွ ေထာင့္စြန္း ကြဲသြားပါတယ္ဆရာ ေအာက္မ်က္ခမ္းစပ္ကိုလွန္ရင္အရမ္းနာက်င္ၿပီးစပ္ပါတယ္ဆရာ ျဖစ္တာ၃ရက္ရွိပါၿပီ ေငြေၾကးမတတ္နိုင္ေတာ့ ေဆးခန္းမျပနိုင္လို႔ပါဆရာ အႏၲာရယ္ (အႏၲာရာယ္ရွိ)  ရွိပါသလား ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳး ေသာက္ရပါမလဲဆရာ ဘယ္လိုမ်က္စဥ္းမ်ိဳးခပ္ၿပီး ျပဳ႕မႈ (ျပဳမူ) ေနထိုင္ရပါမလဲဆရာ မ်က္စိမွာ အနက္ေရာင္အဝိုင္းေနရာက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ အျဖဴေရာင္ေနရာ အေရးမၾကီးလွပါ။ မ်က္ခြံအထက္ေအာက္က တျခားအေရျပားေနလို သေဘာထားႏိုင္တယ္။ မ်က္စိထဲတခုခုဝင္ရင္ ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ ေဆးရမယ္။ အတင္းမပြတ္ရ။ ဖံု၊ သစ္သားစ၊ သဲမႈန္စတာဝင္ရင္ မွန္ထဲၾကည့္ျပီး ကိုယ္တိုင္ အဝတ္စသန္႔သန္႔အစေထာင့္စြန္းေလးနဲ႔ ဖယ္ရွားႏိုင္တယ္။ သံစဆိုရင္ ပိုးသန္႔ထားတဲ့ အပ္အဖ်ားနဲ႔ ဖယ္ရမယ္။  Topical Lidocaine 4% ထံုေဆးမ်က္စဥ္း ၂-၃ စက္နဲ႔ရမယ္။ Ciprofloxacin Eye Drop ပိုးေသေဆးပါမ်က္စဥ္းတခုခုလိုမယ္။ မ်က္ခြံအတြက္ ပိုးေသဆးကို Tetracycline, Chloramphenicol Eye Ointment ေကာ္မ်က္စဥ္း တခုခု သံုးႏိုင္တယ္။ အနက္ေရာင္အဝိုင္းအတြက္ ပိုသတိထား

ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာ (LMP) နောက်ဆုံးရာသီလာတဲ့ရက်ကနေ စတွက်ရင် ပျမ်းမျှ ရက်သတ္တပါတ်ပေါင်း (၄ဝ) ကြာတယ်။ Trimesters (၃) လ စီ (၃) ပိုင်းခွဲခြားလေ့လာတယ်။ ပဌမ ၃ လ၊ ဒုတိယ ၃ လ နဲ့ တတိယ ၃ လ ဆိုပြီး အပိုင်းခွဲမှတ်သားရတယ်။ 1. ပဌမ ၃ လဆိုတာ သန္ဓေစတည့်ချိန်ကနေ နောက် ၁၂ ပါတ်အထိခေါ်တယ်။ 2. ဒုတိယ ၃ လက ၁၃ ပါတ်ကနေ ၂၇ ပါတ်အထိ၊ 3. တတိယ ၃ လက ၂၈ ပါတ်ကနေ မွေးတဲ့အထိ။ ၁-၁၂ ပါတ် ကိုယ်ဝန် မိခင်လောင်းမှာ ဘာတွေပြောင်းလဲလာသလဲ • ဟော်မုန်းအပြောင်းအလဲတွေကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ စနစ်တိုင်းလိုလိုမှာ အပြောင်းအလဲတွေ အများကြီးဖြစ်လာစေတယ်။ • လစဉ်ရာသီ မလာတော့ဘူး။ • စိတ်ပိုင်းရော ရုပ်ပိုင်းမှာပါပြောင်းလာတယ်။ • မောပန်းလွယ်မယ်။ • ရင်သား နာတယ်၊ ပိုကြီးထွားလာမယ်။ • နို့သီးထိပ်ဖျားလဲ သိသိသာသာဖြစ်လာမယ်။ • အစာမကျေသလိုဖြစ်လာမယ်။ ပျို့ချင်-အန်ချင်ဖြစ်မယ်။ • Morning sickness ခေါ်ကြတယ်။ • အစားအစာ တမျိုးမျိုးကို တပ်မက်မှု ချဉ်ခြင်းတပ်တာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ • စိတ်မူ ပြောင်းလာနိုင်တယ်။ • ဝမ်းချုပ်တတ်တယ်။ • ဆီးခဏခဏသွားချင်မယ်။• ခေါင်းကိုက်မယ်။ • ရင်ပူမယ်။ • ကိုယ်အလေးချိန်တိုးလာမယ်။ အန်တာ၊ အစာမစားချင်တာများရင် အလေးချိန်ကျနိုင်တယ်။ • စားချိန်၊ အိပ်ချိန်တွေ ပြော

ဗိုက္ခြဲေမြးတာမွာ အမ်ားဆံုးသံုးၾကတာက Spinal anesthesia (SA) ခါးထံုေဆးျဖစ္တယ္။ ေမ့ေဆး General anesthesia (GA) လဲ သံုးတတ္သလို ရိုရိုး ထံုးေဆး Local anesthesia (LA) လဲ သံုးရတဲ့အခါ သံုးပါတယ္။ Epidural နည္းကေတာ့ ခါးထဲကို ထံုေဆး ေတာက္ေလွ်ာက္သြင္းထားရင္ ခြဲတယ္။ မခြဲဘဲလဲ ေမြးလမ္းကေမြးရင္လဲ လံုးဝမနာေအာင္ ဒီနည္းကို သံုးႏိုင္ပါတယ္။ LA ရိုးရိုး-ထံုေဆးက ေဆးထိုးတဲ့ ေနရာေလးမွာသာ ကြက္ျပီး ထံုေနမယ္။ နာတယ္ဆိုတာ အေရျပားကသာ နာတာ။ အဆီ၊ ၾကြက္သား၊ အရြတ္ျပားေတြက မနာလို႔ ထံုေဆး မလိုဘူး။ အရိုးဆိုတာေတာင္ မနာဘူး။ ဗိုက္ဖြင့္ရင္ ဗိုက္အတြင္းမွာ ရွိရွိသမွ်ကို ဖံုးေပးထားတဲ့ အလႊာပါးပါးေလး ရွိတယ္။ သူက နာတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီေနရာကို မထိ-မကိုင္-အခြဲခင္ ထံုေဆးထပ္ထိုးရအံုးမယ္။ ေနာက္ျပီး သားအိမ္ကို ဖံုးေနတဲ့ အဲဒီအလႊာနဲ႔ တဆက္ထဲ အဖံုးကလဲ အတူတူဘဲမို႔ မနာေအာင္ ဒါးရာေပးမဲ့ ေနရာကို ထံုေဆး ထပ္ထိုးရမယ္။ ထံုေဆးနဲ႔ မတည့္သူကလြဲရင္ ဘာမွ ျပသနာမရွိဘူး။ တခုေတာ့ ရွိတယ္။ ထိတာ-ကိုင္တာမွာ ေမ့ေနသူလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး သိေနမယ္။ နဲနဲနာမယ္။ စိတ္လႈတ္ရွားသူေတြက မခံႏိုင္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အိပ္ေဆးပါ ထိုးတတ္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး အနည္းဆံုးျဖစ္တယ္။ မခြဲခင္ ၾကိဳတ

ခိုမ်ားအား အစာျပ၍ အလစ္တြင္ တုတ္ႏွင့္ တအားကုန္ ရိုက္လိုက္ရာ မိမိလက္ကိုသာ ထိမိေသာဟူ၏။ တၾကိမ္တင္ထားျပီး။ ထပ္ပို႔သူ ေက်းဇူး။ ေဒါကၱာတင့္ေၾဆ

စကားအမျိုးအစားများ • အပြစ်ဖြစ်သောစကား၊ • ဝါကြွား၍ပြောသောစကား၊ • အနိုင်အထက်ပြောသောစကား • ချီးမွမ်းစကား။ စကားပုံများ • စကားကျွံသော် နုတ်မရ၊ • စကားစကား ပြောပါများ စကားထဲကဇာတိပြ၊ • စကားနောက် တရားပါ၊  • ဝစီဗေဒ ထိတိုင်းရှ၊ • နှုတ်ချို သျှိုတစ်ပါး၊  • နှုတ်ကောင်းလျှင် ပြည်စိုး၊ • နှုတ်ကြောင့်သေ လက်ကြောင့်ကြေ၊  ဝစီဒုစရိုက် (၄) ပါး  (၁) မုသာဝါဒါ = မဟုတ်မမှန်သောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊  (၂) ပိသုဏဝါစာ = သူနှစ်ဦးအချစ်ကို ပျက်အောင် ကုန်းချောခြင်း၊ (၃) ဖရုသာဝါစာ = ကြမ်းတမ်းသဖြင့် နားမခံသာတဲ့စကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ (၄) သမ္ဗပ္ပလာပဝါစာ = နိဗ္ဗာန်မှ ဖီလာဖြစ်သော သိမ်ဖျဉ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ စကားအရာ အင်္ဂါ ၁ဝ ပါး (၁) ကာလဝါဒီ = ပြောဆိုချိန်ပြောခွင့်သင့်မှ ပြောဆိုခြင်း၊  (၂) ဘူတဝါဒီ = ဟုတ်မှန်သော စကားကိုသာ ပြောဆိုခြင်း၊  (၃) ဓမ္မဝါဒီ = တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ပြောဆိုခြင်း၊  (၄) အတ္တဝါဒီ = အကျိုးနဲ့စပ်သည်ကိုသာ ပြောဆိုခြင်း၊  (၅) ပိယဝါဒီ = ချစ်ဖွယ်သော စကားကိုသာ ပြောဆိုခြင်း၊  (၆) မိဟိတပုဗ္ဗဘာဏီ = ပြုံးရွှင်ခြင်း၊ကို ရှေးဦးပြု၍ ပြောဆိုခြင်း၊  (၇) မိတဘာဏီ = မပိုမလွန်ချင့်ချိန်၍ ပြောဆိုခြင်း၊  (၈) အတုရိတဝါဒီ = အဆော