သမိုင္းထဲက ေရြးေကာက္ပြဲ

လႊတ္ေတာ္မတက္ဘဲ ေထာင္ထဲဝင္ရတဲ့အမတ္မ်ားနဲ႔ စင္ၿပိဳင္အစိုးရ

ဘိုဘို - ဘီဘီစီျမန္မာပိုင္း

၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၂၁

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ၁၉၆ဝ ေနာက္မွာ ပထမဆုံးလုပ္တဲ့ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲ

၁၉၉ဝ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲက တင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ပထမဆုံး လႊတ္ေတာ္မတက္လိုက္ရတဲ့ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္က အမ်ားဆုံး အနိုင္ရတဲ့ NLD အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔တကြ တျခား ေရြးခ်ယ္ခံ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အမ်ားအျပား လႊတ္ေတာ္တာဝန္ေတြ မထမ္းေဆာင္ရဘဲ ထုတ္ပယ္အက်ဥ္းခ်ခံရတာေတြ ျဖစ္ခဲ့သလို ျပည္ပကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ၾကတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာျပည္မွာ အႏွစ္ ၃ဝ အတြင္း ပထမဆုံး ပါတီစုံလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ မဲဆြယ္ခြင့္ သိပ္မရွိေပမယ့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ၁၉၈၈ ဆႏၵျပပြဲေတြအၿပီး အာဏာသိမ္း စစ္အစိုးရ လုပ္ေပးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္သလို ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးမွာ လႊတ္ေတာ္ေခၚမေပးတဲ့အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲကတိ ဖ်က္တယ္ဆိုၿပီး စစ္အစိုးရကို နိုင္ငံတကာက ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ေခ်မႈန္းခံရတဲ့ ၁၉၈၈ ဆႏၵျပပြဲမ်ား

ေနာက္အမတ္ေနရာ ၄၉၂ ေနရာရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္မေခၚခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ဟာ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး အႏွစ္ ၂ဝ ေနာက္က် သြားေစခဲ့တဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္က ပညာရွင္၊ နိုင္ငံေရးသမား၊ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ အရာရွိေဟာင္းအမ်ားအျပားကို ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္လိုက္ေပမယ့္ သူတို႔ရဲ့ လုပ္အားကို နိုင္ငံအတြက္ အက်ိဳးရွိေအာင္ မသုံးနိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္ ဒီလို လႊတ္ေတာ္ မေခၚနိုင္ဘဲ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာရဲ့ဖိအားေပး ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့ကာလျဖစ္သလို ျပည္တြင္းမွာလည္း ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ မရွိခဲ့တဲ့ ကာလျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးရင္ စစ္တန္းလ်ားျပန္မယ္ဆိုတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေစာေမာင္

ကိုယ္ေပ်ာက္အမတ္မ်ား

ဒီလႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြထဲမွာ ထင္ရွားတဲ့ နိုင္ငံသိပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါသလို ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ေပၚထြက္လာတဲ့ လူငယ္နိုင္ငံေရးသမား တခ်ိဳ႕လည္း ပါပါတယ္။ ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းေခတ္အစိုးရမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ စစ္အရာရွိႀကီးေတြနဲ႔ အစိုးရအရာရွိေတြ၊ တကၠသိုလ္ ပညာရွင္ေတြ ပါဝင္တာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ လူမ်ိဳးစုေဒသေတြက ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕လည္း ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဒီလႊတ္ေတာ္ဟာ စစ္ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္အလြန္ ျမန္မာျပည္နိုင္ငံေရးကို ထင္ဟပ္ခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႕ မေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့လႊတ္ေတာ္ျဖစ္လို႔ ကိုယ္ေပ်ာက္လႊတ္ေတာ္အျဖစ္ သမိုင္းတြင္ခဲ့ပါတယ္။ ဂႏၶီခန္းမေၾကညာခ်က္အပါအဝင္ NLD ရဲ့ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လည္း စစ္အစိုးရရဲ့ ၁/၉ဝ ေၾကညာခ်က္အပါအဝင္ ဖိႏွိပ္မႈ အဆင့္ဆင့္ေအာက္မွာ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို ဇြတ္ေခၚလို႔မရဘူး ဆိုတဲ့ ေခါင္းစီးနဲ႔ သတင္းစာေဆာင္းပါးေတြ ကိုလည္း စစ္အစိုးရ သတင္းစာ ေတြက ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ဆိုင္းဘုတ္နီႀကီးေတြ ေထာင္တဲ့ စစ္အစိုးရ

ဒီလႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြထဲမွာ NLD ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးတင္ဦးတို႔ေတာ့မပါဝင္ပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ၁၉၈၉ ကတည္းက သူတို႔ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ေလၽွာက္လႊာကိုလည္း တစညပါတီဘက္ကကန္႔ကြက္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းတယ္ဆိုၿပီး ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဦးၾကည္ေမာင္ရဲ့ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ၿပီး ေအးရွားဝိမဂၢဇင္းပါ ဦးၾကည္ေမာင္ရဲ့ေျပာစကားကို အေၾကာင္းျပၿပီး စစ္အစိုးရဘက္က အာဏာလႊဲဖို႔ ျငင္းဆန္တာေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ တျခားဘက္က လည္း ဖြဲ႕စည္းပုံအသစ္ဆြဲဖို႔ဆိုၿပီး အမ်ိဳးသားညီလာခံေခၚတာေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြၾကားက အႏွစ္ ၂ဝ နီးပါး ျဖတ္သန္း ခဲ့ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြရဲ့အေၾကာင္းကလည္း စိတ္ဝင္စားစရာ ျဖစ္ပါတယ္။

တပ္မႉးႀကီးမ်ား

ဦးၾကည္ေမာင္နဲ႔ တကြ ဦးေအာင္ေရႊ၊ ဦးလြင္၊ ဦးခ်စ္ခိုင္ စတဲ့ စစ္အရာရွိေဟာင္းႀကီးေတြဟာ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈအဆင့္ဆင့္မွာ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး တပ္မေတာ္တာဝန္နဲ႔ အစိုးရတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္မွာ သူတို႔အၿငိမ္းစားေပး ခံရတာေတြ ရွိလာၿပီး ၁၉၈၈ မွာ တပ္မႉးေဟာင္းမ်ား၊ မ်ိဳးခ်စ္ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ားအျဖစ္ ျပန္လည္ထြက္ေပၚလာတဲ့သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

တပ္မႉးေဟာင္းတိုင္း NLD ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္မလာေပမယ့္ NLD မွာ တပ္မႉးေဟာင္းေတြ ေနရာရခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ တတ္သိပညာရွင္အုပ္စုထက္ တပ္မႉးေဟာင္းအုပ္စုက ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၾသဇာေညာင္းလာတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ဦးၾကည္ေမာင္၊ ဦးေအာင္ေရႊ၊ ဦးလြင္စတဲ့ တပ္မႉးေဟာင္းေတြက တာဝန္ယူၿပီး ပါတီကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ဦးၾကည္ေမာင္ေၾကာင့္ အာဏာမလႊဲျဖစ္လို႔ဆိုၾက

ဦးၾကည္ေမာင္ဟာ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းစမွာ တိုင္းမႉးတာဝန္က ဖယ္ရွားခံရတဲ့ ဗိုလ္မႉးႀကီးေဟာင္းျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း အစိုးရရဲ့ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ခံခဲ့ရသလို နဝတ စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး သတင္းေထာက္ ေဒါမနစ္ေဖာင္ဒါနဲ႔ ေတြ႕ဆုံခန္းမွာ ႏူရင္ဘတ္ခုံ႐ုံးမွာ ႐ုံးတင္ခံရတဲ့ ဂ်ာမန္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ရွိလို႔လဲ ေျပာခဲ့လို႔ ဆိုၿပီး စစ္အစိုးရ အတြင္းေရးမႉး (၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔က သတိေပးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ေၾကာင့္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး မျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ဘူး ဆိုၾကေပမယ့္ မထင္မွတ္ဘဲ NLD ေအာင္နိုင္မႈေၾကာင့္ စစ္အစိုးရဘက္က လႊဲေျပာင္းဖို႔ ေရွာင္လႊဲခဲ့တယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ NLD တာဝန္ကေန အနားယူၿပီး ဦးၾကည္ေမာင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲ အတြင္းေရးမႉး (၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔

သူ႔ရဲ့ ေယာက္ဖ ဦးလြင္နဲ႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ေရႊတို႔ကလည္း NLD မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတြင္းေရးမႉး၊ ဥကၠ႒ တာဝန္ေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို စည္းကမ္းတင္းက်ပ္တဲ့ အဘိုးႀကီးေတြ၊ ပါတီတြင္း ထိန္းခ်ဳပ္မႈ လြန္ကဲသူေတြလို႔ လူငယ္ပိုင္းက ေဝဖန္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ယုံၾကည္ကိုးစားမႈကို ရခဲ့သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

သူတို႔နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ စစ္အရာရွိေဟာင္းအမ်ားအျပား လမ္းစဥ္ပါတီက ေျပာင္းလဲလိုက္တဲ့ တစညပါတီမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကေပမယ့္ တပါတီလုံးမွ ၁ဝ ေယာက္ပဲ နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ NLD အမတ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တပ္မႉးေဟာင္းေတြထဲမွာ ဦးလြန္းတင္၊ ဦးေရႊ၊ ဦးစံဝင္း စတဲ့ ဝန္ႀကီးေဟာင္းေတြ ပါသလို တခ်ိဳ႕လည္း ပါတီက ႏုတ္ထြက္သြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD ရဲ့ ဝါရင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ား

နိုင္ငံေရးသမားမ်ား

NLD မွာ အရင္ ဖဆပလေခတ္က နိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ သခင္ေဟာင္းတခ်ိဳ႕ ပါဝင္တာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ တပ္မႉးေဟာင္းေတြ ေလာက္ ေရွ႕မထြက္ခဲ့ေပမယ့္ သခင္စိုးျမင့္၊ ဦးလွေဖ၊ ဦးသန္းထြန္း စတဲ့ နိုင္ငံေရးသမားႀကီးေတြဟာ ပါတီဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ တာဝန္ေတြ ယူခဲ့ၾကသလို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားျပဳေကာ္မတီ CRPP မွာလည္း ပါဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေကာ့မႉးအမတ္ ေျမာင္းျမဘေဆြ ဟာလည္း နိုင္ငံေရး လက္ေဟာင္းထဲက ျဖစ္ပါတယ္။ ခရိုင္အဆင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ သခင္၊ ဖဆပလနဲ႔ လမ္းစဥ္ပါတီဝင္ေဟာင္း နိုင္ငံေရးသမားေတြလည္း NLD အမတ္အျဖစ္ အေရြးခံခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ ၁၉၅ဝ၊ ၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္ေတြက တကၠသိုလ္နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္ခဲ့ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕လည္း NLD ကေန ဝင္အေရြးခံတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ခရမ္းဦးတင္ေမာင္ဝင္း၊ ဘဏ္ဦးအုန္းေမာင္ စတဲ့ ဒီလက္ဝဲသမားေတြကို စစ္အစိုးရက ႏွစ္ရွည္ေထာင္ခ် ခဲ့သလို ေထာင္ထဲ မွာပဲ ကြယ္လြန္ခဲ့ၾကသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သမဂၢေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြထဲက သတင္းစာဆရာ ဦးစိုးသိန္းေခၚ ေမာင္ဝံသလည္း လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္လာၿပီး ေထာင္အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD အမတ္ေလာင္း မင္းသုဝဏ္ရဲ့ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ

ပညာရွင္မ်ား

NLD က ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ ပညာရွင္ ပါေမာကၡေတြထဲမွာ အထင္ရွားဆုံးက ေခတ္စမ္းကဗ်ာဆရာႀကီး မင္းသုဝဏ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၈၁ ႏွစ္အရြယ္ ျမန္မာစာပါေမာကၡေဟာင္း ဦးဝန္ေခၚ မင္းသုဝဏ္ဟာ အရင္က နိုင္ငံေရးမွာ ပါဝင္တက္ႂကြမႈ မရွိခဲ့ေပမယ့္ သူ႔ရဲ့ သေျပညိဳ ကဗ်ာဟာ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမွာ အေရးႀကီးတဲ့ လႈံ႔ေဆာ္ကဗ်ာတပုဒ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆ဝ ေက်ာ္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြ အထိ မင္းသုဝဏ္ဟာ ကဗ်ာနဲ႔ အားေပး ေထာက္ခံတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူ အမတ္အေရြးခံရၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူ႔ကေလာင္ကို စစ္အစိုးရက ပိတ္ပင္တာ၊ သူ႔အမည္ကို စာနယ္ဇင္းမွာ ေဖာ္ျပခြင့္မျပဳတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး အမတ္အျဖစ္က ဖိအားေပး ႏုတ္ထြက္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ သူမရွိတဲ့ေနာက္ ၂ဝ၁၆ မွာ သူ႔သား ဦးထင္ေက်ာ္က NLD အစိုးရေခတ္ သမၼတ ျဖစ္လာပါတယ္။

တျခားပညာရွင္အမတ္ေတြထဲမွာ အေမရိကန္က မဟာဝိဇၨာဘြဲ႕ရတဲ့ ပညာေရးတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡေဟာင္းဦးထြန္းႂကြယ္နဲ႔ ဂ်ာမနီက သခၤ်ာပါရဂူဘြဲ႕ရၿပီး သီရိလကၤာနဲ႔ ကင္ညာမွာ ကထိကလုပ္ခဲ့တဲ့ေဒါက္တာ စိန္ဝင္းတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ မႏၲေလး အေရွ႕ေတာင္အမတ္ ဦးထင္ေက်ာ္ကေတာ့ နယူးေဒလီမွာ နိုင္ငံတကာေရးရာ ပါရဂူတန္းထိ ဆည္းပူးခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

မန္ခ်က္စတာ တကၠသိုလ္က မဟာသိပၸံဘြဲ႕ရ က်န္းမာေရးပညာေပး စာအုပ္ေတြ ေရးခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာေအာင္ခင္ဆင့္ဟာလည္း မဂၤလာ ေတာင္ညြန္႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒါက္တာေအာင္ခင္ဆင့္ဟာ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို ဆန္႔က်င္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ထုတ္မႈနဲ႔ ညီလာခံက ထုတ္ပယ္ ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ အေဝးေရာက္အစိုးရဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာစိန္ဝင္း

ေနာက္ ထင္ရွားတဲ့ ပညာရွင္အမတ္ေတြထဲမွာ စာေရးဆရာေတြလည္း ပါပါတယ္။ ေဘာဂေဗဒအထူးအရာရွိအျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ဆီမွာ အမႈထမ္းဖူးတဲ့ ေမာင္စူးစမ္းေခၚ ဦးခ်မ္းေအးလည္း NLD ေမာ္လၿမိဳင္အမတ္ျဖစ္ၿပီး အက်ဥ္းက်ၿပီးေနာက္ ျပန္ႏုတ္ထြက္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ မကြယ္လြန္ခင္ မွာေတာ့ ေမာင္စူးစမ္းဟာ စစ္အစိုးရျပ႒ာန္းတဲ့ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအရ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို တခုတည္းေသာ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ တိုက္တြန္းႏွိုးေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗန္းေမာ္က ဦးပုေထြးေခၚ ဗန္းေမာ္ညိဳႏြဲ႕ဟာလည္း ထင္ရွားတဲ့ ကဗ်ာဆရာ NLD အမတ္ျဖစ္ၿပီး စာေရးသားခြင့္ ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရလို႔ သူ႔ကဗ်ာေတြကို ဘီဘီစီ၊ ဗီအိုေအ ေရဒီယိုေတြကေန ထုတ္လႊင့္ခဲ့ ပါတယ္။ စာေပ ေလာက စာအုပ္တိုက္ ပိုင္ရွင္ သခင္ခင္ညြန္႔လည္း NLD ေရနံေခ်ာင္းအမတ္ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသားစာေပဆုရ ကၽြန္ေတာ့္သားႀကီး ေသမင္းႏွင့္ စစ္ခင္းသူ စာအုပ္ ေရးသူ ေဒါက္တာအုန္းေမာင္က မိုးမိတ္အမတ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ NLD မွာ ပါတဲ့ အလႊာတခုကေတာ့ အရာရွိေဟာင္းမ်ားနဲ႔ ဆရာဝန္ ေရွ႕ေန အင္ဂ်င္နီယာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာေတာ့ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္က မဟာဘြဲ႕ရတဲ့ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉးေဟာင္း ဦးညြန္႔ေဝ၊ အေမရိကန္ျပန္ ဗိသုကာ ဦးေက်ာ္မင္း၊ ေဒါက္တာ ျမင့္နိုင္၊ ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္ေမာင္စတဲ့သူေတြ ပါပါတယ္။ အေရြးခံအမတ္ေတြထဲမွာ တပ္သားေဟာင္း ၄၂ ေယာက္၊ အရပ္ဘက္ ဝန္ထမ္းေဟာင္း ၁၄၅ ေယာက္၊ ေရွ႕ေန ၅၄ ဦး၊ ဆရာဝန္ ၅ဝ နဲ႔ အရပ္သား ၁၉၄ ေယာက္ပါတယ္လို႔ ဦးခင္ေက်ာ္ဟန္ စာအုပ္အရ သိရပါတယ္။ ဒီထဲမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ရပ္ရြာမွာ ထင္ရွားတဲ့ လူမႈဝန္ထမ္းသမားေတြလည္း ပါပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း SNLD ပါတီေပၚထြန္းလာ

လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ား

၁၉၉ဝ မွာ SNLD ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔ တျခား လူမ်ိဳးစုပါတီေတြကေန ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရတဲ့ အမတ္ ေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲက SNLD ဥကၠ႒ ခြန္ထြန္းဦးနဲ႔ ALD ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ဦးေအးသာေအာင္၊ ဇိုမီးအမ်ိဳးသား ကြန္ဂရက္က ပူက်င့္ရွင္းထန္၊ မြန္အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕က နိုင္ထြန္းသိန္း စတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ နိုင္ငံေရးသမားေတြ ေပၚထြက္ လာပါတယ္။ ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ NLD နဲ႔အတူ ၁၉၉၈ မွာ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီ CRPP ဖြဲ႕ရာမွာလည္း ပါဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပါတီ ၁၁ ခုက ကိုယ္စားလွယ္ ၂ဝ ပါတဲ့ ဒီေကာ္မတီက ALD ဥကၠ႒ ေဒါက္တာေစာျမေအာင္ကို လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့ ပါတယ္။ ေဒါက္တာေစာျမေအာင္ဟာ မႏၲေလးေဆး႐ုံအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ရဲ့ ကိုယ္ေရးအရာရွိ ေဟာင္း ေဒါက္တာတင္မာေအာင္ရဲ့ ဖခင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီအဖြဲ႕မွာ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီက ရိုဟင္ဂ်ာအမတ္ ဦးေက်ာ္မင္းလည္း ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ဝါရင့္အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ေဒၚခင္စန္းလွိုင္

အမ်ိဳးသမီးအမတ္မ်ား

NLD လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေတြပါဝင္ၿပီး ၁၅ ေယာက္ ရွိပါတယ္။ ဒီထဲက ေဒါက္တာ ေမဝင္းျမင့္၊ နန္းခင္ေထြးျမင့္၊ ေဒၚခင္ေဌးႂကြယ္နဲ႔ ေဒၚခင္စန္းလွိုင္ တို႔ဟာ ၂ဝ၂ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအထိ သုံးေလးႀကိမ္တိုင္ ျပန္လည္တင္ေျမႇာက္ခံရသူ ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးဆရာမ ေရႊကူေမႏွင္းေခၚ ေဒၚစံေမလည္း ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေဒၚစံေမဟာ သူ႔ရဲ့ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသူဘဝ အေတြ႕အၾကဳံေတြကို အက်ဥ္းစံမိန္းမမ်ား၊ အင္းစိန္မွတ္တမ္း နာမည္ေတြနဲ႔ ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ေတြကို ျမန္မာ့အသံက ေၾကညာခ်ိန္က ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕နယ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚစန္းစန္းအမည္ကေန စတင္ ေၾကညာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ အိႏၵိယေရာက္ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

နရသိန္နဲ႔မဲဇာ

နဝတ၊ နအဖစစ္အစိုးရေခတ္ နိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈေတြအတြင္း ဒီအမတ္အမ်ားစု ရာထူးက ႏုတ္ထြက္တာ၊ ထုတ္ပယ္ခံရတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေထာင္ခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီထဲက မဂၤလာေတာင္ညြန္႔အမတ္ ေဒါက္တာသန္းေအာင္ကို ေဆးထိုးမွားလို႔ လူနာေသတယ္ဆိုၿပီး အာဏာပိုင္ေတြ လက္သပ္ေမြးထားတဲ့ ႀကံ့ခိုင္ေရးေတြကတိုင္လို႔ ေထာင္ ၁၄ ႏွစ္ခ်ခံရတယ္လို႔ ဦးခင္ေက်ာ္ဟန္ရဲ့ ၁၉၉ဝ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွတ္တမ္း စာအုပ္မွာ ပါပါတယ္။

ေနာက္ အန္စီဂ်ီယူဘီေခၚ အေဝးေရာက္ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႕ဖို႔ ထိုင္းနယ္စပ္ကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီပါတီအမတ္ ေဒါက္တာစိန္ဝင္းနဲ႔ အမတ္တခ်ိဳ႕ ထြက္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီထဲက အမတ္တခ်ိဳ႕နဲ႔ အိႏၵိယေရာက္ ေဒါက္တာတင့္ေဆြတို႔ဟာ အေဝးေရာက္အစိုးရ ဝန္ႀကီးေတြ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ဒီဝန္ႀကီး ေတြထဲက ေရဦးအမတ္ ဦးဝင္းကို ဟာ တ႐ုတ္နိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္ ကူမင္းၿမိဳ႕က ဟိုတယ္တခုမွာ ၁၉၉၃ က သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေဝးေရာက္အစိုးရ ေမွးမွိန္သြား ေပမယ့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေဒါက္တာစိန္ဝင္းဟာ ျမန္မာျပည္ကို အစ္မဝမ္းကြဲျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လက္ထက္ ၂ဝ၁၉ က်မွ ျပန္လာလို႔ ရခဲ့ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD က ခြဲထြက္တဲ့ NDF ဦးခင္ေမာင္ေဆြ

စႏၵဂုတ္တိုက္စစ္

အမတ္ေတြ NLD ပါတီက ႏုတ္ထြက္ပယ္ဖ်က္ ခံရတာေတြ ရွိသလိုပဲ NLD ထဲက အမတ္ေတြ သေဘာကြဲၿပီး ထြက္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလိုထြက္တဲ့အထဲက ဝံသာႏု NLD ေထာင္သူ ရွိသလို တသီးပုဂၢလကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ အမ်ိဳးသားညီလာခံ ဆက္တက္တဲ့ မဂၤလာဒုံက ဦးတင္ထြန္းေမာင္လိုလူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအတည္ျပဳၿပီးေနာက္မွာေတာ့ အမတ္ေတြၾကား သေဘာကြဲမႈေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ နအဖအစိုးရလုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ကို ဝင္ၿပိဳင္လိုသူေတြက NDF အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုအမည္နဲ႔ ပါတီသစ္ ေထာင္ပါတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ၊ ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္း၊ ဦးသိန္းညြန္႔ ၊ ဦးစိန္လွဦး စတဲ့ NLD ထဲက ဒုတိယတန္းေခါင္းေဆာင္ေတြ ပါတီသစ္ကို ေရာက္သြားၿပီး ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဝင္ၿပိဳင္ ေပမယ့္လည္း ၁၆ ေနရာပဲ ရကာ ႀကံ့ခိုင္ေရးကပဲ အမ်ားစု နိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD မွာ က်န္ရစ္တဲ့ ဦးဟံသာျမင့္

ဦးဟံသာျမင့္၊ ဦးအုန္းႀကိဳင္၊ ဦးဉာဏ္ဝင္းစတဲ့ မွာ က်န္ခဲ့သူမ်ားကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း NLD ပါတီ ျပန္မွတ္ပုံတင္ၿပီး ၂ဝ၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ရာကေန လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝ၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အျပတ္အသတ္ နိုင္ၿပီးေနာက္ NLD အစိုးရ ဖြဲ႕နိုင္ခဲ့ေပမယ့္လည္း ၂ဝ၂ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ မဲစာရင္းကိစၥ အျငင္းပြားရာကေန လႊတ္ေတာ္ စမယ့္ေန႔မွာ တပ္အာဏာသိမ္းတာကို ခံရပါတယ္။

NLD နဲ႔ တစည၊ စစ္တပ္ၾကားက ေကာ္မရွင္

ျမန္မာျပည္က လႊတ္ေတာ္၊ ကြန္သာယာနဲ႔ ပါလီမန္

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD က ထြက္ခဲ့တဲ့ အမတ္တစု

အမတ္ျပန္ေပးဆြဲ

ႏွစ္ ၃ဝ ေက်ာ္ခဲ့ေပမယ့္ ၁၉၉ဝ က လႊတ္ေတာ္မေခၚနိုင္ခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္က ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးမွာ ရိုက္ခတ္ဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာခင္က ျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအျငင္းပြားမႈေတြနဲ႔ အာဏာသိမ္းပြဲေၾကာင့္လည္း အရပ္သားနိုင္ငံေရးမွာ တပ္က ဝင္ၿပီးခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြ ပိုဆိုးလာေလ မလား ေဆြးေႏြးစရာေတြ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။

၁၉၉၆ က NLD ပါတီအစည္းအေဝးအတြက္ အမတ္ေတြကို ရန္ကုန္ေခၚရာမွာ ၂၃၈ ေယာက္ အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ စင္ၿပိဳင္အစိုးရ ဖြဲ႕မွာ စိုးလို႔ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈရွိတိုင္း အမတ္ေတြကို နယ္က တပ္စခန္းေတြမွာ ေခၚယူထိန္းသိမ္းတာေတြေၾကာင့္ လည္း ႏုတ္ထြက္တာေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သုံးႏွစ္ထိ ထိန္းသိမ္းခံရတဲ့ အမတ္ေတြေတာင္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ အမတ္မိသားစုေတြကို ဖိအားေပးတာနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ပိတ္ပင္တာေတြလည္း ရွိခဲ့ပါ တယ္။ ဒီလို အစဥ္အလာရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ၂ဝ၂ဝ ေရြးေကာက္ပြဲက အမတ္ေတြကို စစ္အစိုးရသစ္က ဘယ္လိုသေဘာထားမလဲ ပူပန္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ ေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္လည္ NLD ႐ုံးခ်ဳပ္ျမင္ကြင္း

တခါ အမတ္ေတြကို အယုံအၾကည္မရွိေၾကာင္း ေထာက္ခံပြဲေတြလုပ္တာ၊ လက္မွတ္ေကာက္တာေတြကိုလည္း အရင္စစ္အစိုးရေခတ္ တေလ်ာက္မွာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြဟာ ကိုယ္အလိုမက်တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ဆိုရင္ လ်စ္လ်ဴရႈလိုက္၊ လိုခ်င္တဲ့ ရလဒ္ ျဖစ္လာနိုးနိုးနဲ႔ အသစ္ျပန္လုပ္လိုက္ လုပ္ေနရင္ တိုင္းျပည္အနာဂတ္ကို ကေလးကစားရာ ေရာက္မယ္ဆိုၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ကလည္း ၁၉၉၈ က ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္မေခၚေပးတဲ့ျဖစ္ရပ္၊ ဖ်က္သိမ္းပစ္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီအသားမက်တဲ့ နိုင္ငံေတြရဲ့ အားနည္းခ်က္ျဖစ္ၿပီး နိုင္ငံတည္ၿငိမ္မႈကိုလည္း ထိခိုက္ေစပါတယ္။

၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ပါတီ မွတ္ပုံတင္ခြင့္ရ ၂၃၆ ဖြဲ႕ရွိၿပီး တျဖည္းျဖည္း ဖ်က္သိမ္းမႈနဲ႔ အဖ်က္ခံရမႈေတြေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးမွာ ဆယ္ပါတီပဲ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဓာတ္ပုံ ပုံစာ NLD ကို အာဏာလႊဲမေပးဘဲ ၁၈ ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္သြားသူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား

တင္ျပသူ ေက်းဇူး။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၁၀-၂-၂၀၂၁