တဝမ်းပူစသတ်

တင်ထားတာ တခုတွေ့တယ်။ ကျေးဇူး။

"တဝမ်းပူစသတ် 'တစ်' က အရေအတွက် 'တစ်' ကိုပြောမှသုံးရပါတယ်။ လူတစ်ယောက်၊ စာအုပ်တစ်အုပ်၊ မြို့တစ်မြို့။ နောက်ပြီး သားငါးကို 'တစ်' တာ၊ လည်ချောင်းထဲ 'တစ်' ဆို့နေတာ၊ ကျားသတ္တဝါ 'တစ်' (အသံပြု)တာ၊ တစ်တီတူးငှက်၊ တစ်တစ်ခွခွ၊ တစ်တစ်ရစ်ရစ်၊ ကကတစ်(ငါး) စတာတွေမှာလည်း စသတ်သုံးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲသလိုမဟုတ်ရင် စသတ်မပါပါဘူး။ တကယ်၊ တချို့၊ တခြား၊ တကတဲ၊ တကားကား၊ တကူးတက၊ တကွ၊ တခမ်းတနား၊ မိုးတစိမ့်စိမ့်၊ တတွတ်တွတ်၊ တရင်းတနှီး၊ တလွဲတချော် စသဖြင့်။ ဒါတွေကို မြန်မာစာလုံးပေါင်း သတ်ပုံကျမ်းမှာရှင်းပြထားပါတယ်။" (မောင်သာနိုး)

၂ဝ၁၆ ခုနှစ် အတွက် အမျိုးသားစာပေ တသက်တာဆုကို စာရေးဆရာ ကဗျာဆရာ မောင်သာနိုး ရရှိပါတယ်။ (ဘီဘီစီ)

ရေးသား ပြုစု ထုတ်ဝေခဲ့သော စာအုပ်များ (ဝီကီပီးဒီးယား)

၁။ ထင်းရှုးပင်ရိပ် ၁၉၆၈၊ ၁၉၉၈၊ ၂၀၀၆

၂။ တော်မှော်ရုံလမ်း ၁၉၆၈၊ ၁၉၉၈၊ ၂၀၀၆

၃။ ဗမာစာ ဗမာစကား ၁၉၇၂

၄။ အာရှတိုက်၏ အလင်းရောင် ၁၉၉၂၊ ၁၉၉၇၊ ၂၀၀၀

၅။ ESSAYS & LETTERS ၁၉၉၂

၆။ မဟာကဗျာ ဂန္ထဝင် နိုင်ငံခြား ကဗျာရှည် လေးပုဒ် ၁၉၉၂

၇။ အိုမာခိုက်ယမ်ရဲ့ ရှုဘိုက်ယတ် ၁၉၉၄

၈။ နိုင်ငံရပ်ခြားကဗျာ ခံစားမှုစာစု ၁၉၉၄

၉။ နိရောဓသစ္စာ ၁၉၉၆

၁၀။ ခိုးစားတဲ့ သစ်သီး ၁၉၉၆

၁၁။ MIDDLE SCHOOL ENGLISH ESSAYS ၁၉၉၆

၁၂။ ရေနီမြောင်းတေးသံ ကဗျာများ ၁၉၉၉

၁၃။ ဘာသာပြန် လက်တွေ့ ၂၀၀၀

၁၄။ ဆွတ်ပျံ့ဖွယ်အောင် ၂၀၀၁

၁၅။ ENGLISH GRAMMAR (အင်္ဂလိပ်သဒ္ဒါ နိဒါန်း) ၂၀၀၁

၁၆။ လူထုကဗျာ ၂၀၀၂

၁၇။ ဘာသာပြန် လက်တွေ့ (၂) ၂၀၀၂

၁၈။ ကဗျာခရီးသည် ၂၀၀၃

၁၉။ နိုင်ငံရပ်ခြား ကဗျာ ခံစားမှုစာစု ၂၀၀၃

၂၀။ ဟိုက္ကူကဗျာ ခရီးသည် ၂၀၀၃

၂၁။ ENGLISH THE EASY WAY ၂၀၀၃

၂၂။ ENGLISH GRAMMAM FOR ALL ၂၀၀၇ 

မောင်သာနိုး - မြန်မာစာ ဆင်းရဲကြပုံများ (မိုးမခ) အောက်တိုဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၉ https://www.moemaka.com/2019/10/blog-post_62.html

ဗမာစကားနဲ့နောက်ဆက် [မောင်သာနိုး] http://myanmartzchannels.blogspot.com/2016/02/blog-post_716.html

ဗမာစကားမှာ ရှေ့ဆက် (prefix) နဲ့ နောက်ဆက် (suffix) နှစ်ခုစလုံးရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရှေ့ဆက်က 'အ' နဲ့'မ' နှစ်လုံးတည်းသာရှိပြီး နောက်ဆက်က အများကြီးရှိတယ်။ ရှေ့ဆက်နှစ်လုံးမှာ 'မ'က ဆန့်ကျင်မှုအနက်မှာသုံးတာဖြစ်ပြီး(ကောင်းမှု-မကောင်းမှု၊ တရား-မတရား၊ ချမ်းသာ-မချမ်းသာ) 'အ'က ကြိယာနဲ့ အခြားစကားလုံးတွေကို နာမ်ဖြစ်အောင်လုပ်ရာမှာ သုံးတယ်(ကောင်း တယ်-အကောင်း၊ ဆိုးတယ်-အဆိုး၊ လှပတယ်- အလှအပ)။ တခါတလေ ကနေ့ခေတ်မှာ ဘယ်ကြိယာကလာတယ်လို့ ထောက်မပြနိုင်တော့တဲ့ 'အ'စတဲ့ နာမ်များလည်းရှိတယ်။ အကျိုး၊ အကြောင်း၊ အရာ၊ အချက်၊ အလက်။ တချို့'အ'စတဲ့ နာမ်တွေကျတော့ သီးခြားရပ်တည်လို့မရတဲ့ ပုဒ်ရင်းတွေနဲ့ ဆောက်တည်ထားတာဖြစ်တယ်။ အသား၊ အသံ၊ အမဲ၊ အရုပ်၊ အရွတ်၊ အကာ၊ အသည်း စသဖြင့်။

ဒီနေရာမှာ ဘာသာဗေဒ မလေ့လာဖူးသူတွေအတွက် အခေါ်အဝေါ် တချို့ကို ရှင်းပြရရင် စကားလုံးတွေကို ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အခြေခံအပိုင်းလေး တွေကို မောရဖဲမ် (morpheme) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ courtyard ဆိုတာ court နဲ့ yard morpheme နှစ်လုံးတွဲထားတာဖြစ်သလို courted ဆိုတာကလည်း court နဲ့ ed မောရဖဲမ် နှစ်လုံးတွဲထားတာဖြစ်တယ်။ ဗမာစကား 'လာပါပြီ'ဆိုတာဟာလည်း လာ၊ ပါ၊ ပြီ မောရဖဲမ် ၃ လုံးကို တွဲထားတာဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ လူ၊ ခွေး၊ ထိုင်တို့ကတော့ မောရဖဲမ်တလုံး စီပါတဲ့ စကားခွန်းလေးတွေဖြစ်တယ်။

မောရဖဲမ်တလုံးတည်းကိုဖြစ်ဖြစ်၊ တလုံးထက်ပိုတဲ့ မောရဖဲမ်တွေကိုဖြစ်ဖြစ် ဆက်လိုက်ရင် စကားလုံးဖြစ်သွားတယ်။ စကားလုံးတွေကို ဆက်လိုက်ရင် ၀ါကျအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သွားတာပါပဲ။

၁။ ကြောင်ကြွက်ဖမ်းတယ်။

(မောရဖဲမ်တလုံး၊ စကားတလုံး + မောရဖဲမ်တလုံး၊ စကားတလုံး+ မောရဖဲမ်နှစ်လုံး၊ စကားတလုံး)

၂။ ကြောင်ကကြွက်ကို ဖမ်းတယ်။

(မောရဖဲမ်နှစ်လုံး၊ စကားတလုံး + မောရဖဲမ်နှစ်လုံး၊ စကားတလုံး+ မောရဖဲမ်နှစ်လုံး၊ စကားတလုံး)

အထက်ဝါကျနှစ်ခုမှာ ၀ါကျ ၁ က နာမ်တွေကို နောက်ဆက် မပါဘဲ သုံးထားတာဖြစ်ပြီး ၀ါကျ ၂ က 'က' 'ကို' နောက်ဆက်တွေ သုံးထားတာဖြစ်တယ်။

ဗမာသဒ္ဒါလေ့လာတယ်ဆိုတာ အဓိကကတော့ နောက်ဆက်တွေ ကို လေ့လာရတာပါပဲ။ နာမ်နောက်က ဆက်တဲ့ဟာတွေကို နာမ်နောက် ဆက်လို့ခေါ်ပြီး ကြိယာနောက်ကဆက်တဲ့ဟာတွေကို ကြိယာနောက်ဆက် လို့ခေါ်တယ်။ နာမ်နောက်ဆက်ကို အင်္ဂလိပ်လို postposition လို့ခေါ်ပြီး ကြိယာနောက်ဆက်ကို verb affix လို့ ခေါ်ကြတယ်။

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ