Pediatric Bacterial Meningitis ကလေးတွေမှာဖြစ်တဲ့ ဗက်တီးရီးယား ဦးနှောက်မြှေးရောင်ရောဂါ

၁။ သာစည်မြို့နှင့်မန္တလေးမြို့များတွင် ကူးစက်မြန်ဦးနှောက်အမြှေးပါးရောဂါကြောင့် မတ်လ ၁၄ ရက်တွင် ကလေးငယ် ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့

၂။ တောင်ဒဂုံမြိုနယ် ၂ဝ ရပ်ကွက်ရှိ စည်ပင်ပတ်ဝန်းကျင်သန့်ရှင်းရေးဌာနစိတ်ဝန်ထမ်းများအိမ်ယာ၌ မတ်လ ၁၈ ရက်တွင် ကလေး ၂ ဦးမှာ ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါဖြင့်ဆုံးပါးခဲ့ပြီး ကလေး ၁၇ ခန့်အား ဆေးရုံတွင် ကာကွယ်ကူသပေးလျှက်ရှိ

၃။ ရန်ကုန်၊ မတ် ၂၁ ။ ကူးစက်မြန် ဦးနှောက်အမြှေးရောင် ရောဂါကာကွယ်ဆေးအား ရန်ကင်း ကလေးဆေးရုံတွင် တိုက်ကျွေးပေးမည် 

၄။ ဆေးတိုက်တာက ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့သူနဲ့ နီးကပ်တဲ့ အိမ်သားတွေလို လူမျိုးတွေကိုတိုက်ရတာပါ။ ကြောက်ကြောက်နဲ့ အဝေးကြီးက လူက ကြိုသောက်လို့ ဘာအကျိုးမှ မရှိပါဘူး။ ထူးထူးဆန်းဆန်းဆေးတွေလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဆေးခန်းတိုင်းမှာရှိတဲ့ rifampicin တို့ ciprofloxacin တို့ပါပဲ။ လူနာနဲ့တွေ့လိုက်ရတဲ့ဆရာဝန် ဆရာမတောင် နှုတ်ခမ်းချင်းတေ့မှုတ် အသက်ကယ်ခဲ့ရတဲ့အဆင့် မဟုတ်ရင် တိုက်ဖို့ မညွှန်ကြားပါဘူး။ ဆေးရုံအုပ်ကြီးပြောတဲ့ ကလေးတွေထဲမှာ ခုထိ ပိုးတွေ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့တာ တယောက်ပဲလို့သိရပါတယ်။

Pediatric bacterial meningitis ကလေးတွေမှာဖြစ်တဲ့ ဗက်တီးရီးယား ဦးနှောက်မြှေးရောင်ရာဂါဟာ သေဆုံးနိုင်တဲ့အထိ ဆိုးတယ်။ မသေရင်လည်း နောက်ဆက်တွဲတွေခံစားရနိုင်တယ်။ ကူးစက်ခံရတဲ့ကလေးတွေမှာလည်း လူကြီးတွေမှာသာ ဖြစ်တဲ့ ဦးနှောက်သွေးကြောရောဂါ Stroke (ဆထုတ်) လိုဖြစ်တယ်။ ဖြစ်လို့ကုသတာမှာလည်း heparin နဲ့ aspirin သွေးကျဲဆေးတွေပေးရတယ်။ 

ဒီရောဂါဖြစ်ရင် ဒါတွေခံစားရမယ်။ 

• ဖျားမယ်။

• ခေါင်းကိုက်မယ်။

• ဦးနှောက်အဖုံးလွှာလက္ခဏာတွေရှိမယ်။ 

• အသက် ၁ နှစ်အောက်ကလေးတွေမှာဖြစ်ရင် 

• နို့စို့နည်းမယ်။

• ပျော့ဖတ်ဖတ်နေမယ်။

• ငိုနေမယ်။

• အသက်ရှူမူမမှန်ဖြစ်မယ်။ 

• ကိုယ်ပူမယ်။ 

• အပူချိန်နည်းလွန်းမယ်။

• တက်မယ်။ 

• အသားဝါမယ်။

• ငယ်ထိပ်ဖေါင်းနေမယ်။ 

• ဖြူဖတ်ဖြူရော်ဖြစ်မယ်။ 

• ရှော့ခ်ရမယ်။ 

• အသားတွေအားနည်းနေမယ်။ 

• ငိုနေမယ်။

• သကြားဓါတ်နည်းနေမယ်။ 

• အက်ဆီဒိုးဆစ်ဖြစ်မယ်။ 

တနှစ်အောက်ကလေးငယ်ရော ကြီးတဲ့ကလေးတွေမှာ 

• လည်ပင်း၊ ဇက်ကျော၊ ခါး တင်းတောင့်နေမယ်။ 

• ငယ်ထိပ်ဖေါင်းနေမယ်။ 

• တက်မယ်။

• အလင်းရောင်ကြောက်မယ်။

• ခေါင်းကိုက်မယ်။

• ငို-စိတ်တို-ချော့မရဖြစ်မယ်။ 

• အားယုတ်မယ်။

• မစားချင်ဖြစ်မယ်။ 

• ပျို့မယ်။

• အန်မယ်။

• သတိလစ်မယ်။ 

• ဖျားမယ်။

ကုသနည်း

ဆေးရုံတက်ကုသရမယ်။ ပိုးသေဆေးကို သွေးကြောထဲသွင်းပေးရမယ်။ 

အသက်ရက် ၃ဝ အောက် = ampicillin and an aminoglycoside or a cephalosporin

ရက် ၃ဝ-၆ဝ ကလေး = ampicillin and a cephalosporin

အသက်ကြီးတဲ့ကလေး = cephalosporin or ampicillin plus chloramphenicol with vancomycin 

Vancomycin plus either ceftriaxone or cefotaxime ကို Neisseria meningitidis အတွက် ၇ ရက်။

Haemophilus influenzae အတွက် ၇ ရက်။

Streptococcus pneumoniae အတွက် ၁ဝ-၁၄ ရက်။ -

S agalactiae (GBS) အတွက် ၁၄-၂၁ ရက်။ 

Aerobic gram-negative bacilli အတွက် ၂-၃ ပါတ်။ 

Listeria monocytogenes အတွက် ၂၁ ရက်။ 

Chemoprophylaxis ဆေးပေးကာကွယ်နည်း

• Rifampin, ceftriaxone, ciprofloxacin; ciprofloxacin and ceftriaxone တွေကိုပေးတယ်။ 

• Neisseria meningitidis အတွက် ဆေးကုသမှုအပြီး ၄ ပါတ်ကြာပေးတယ်။

• Haemophilus influenzae type b (Hib) အတွက် Rifampin ဆေးပေးတယ်။ 

ရောဂါဖြစ်နေသူနဲ့ထိတွေ့မှုရှိသူတွေကို MenHibrix ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်။ Haemophilus influenzae type b (Hib) အတွက် Hib နဲ့ meningococcal serogroups C and Y တွေကနေကာကွယ်မယ်။ Neisseria meningitides အတွက် Quadrivalent (A, C, Y, W-135) meningococcal conjugate vaccine ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်သူတွေကိုသာထိုးတယ်။  

မွေးစကလေးတွေမှာ ကလေးမွေးနေစဉ် မွေးလမ်းကြောင်းကနေရောဂါကူးစက်လာတယ်။ တလကျော်ကလေးတွေမှာ S pneumoniae နဲ့ N meningitides ပိုးတွေကနေ အများဆုံးဖြစ်တယ်။ Hib ပိူကတော့ conjugate vaccine ကာကွယ်ဆေးထိုးလို့အဖြစ်နည်းလာပြီ။

ဖြစ်စေတဲ့ပိုးတွေ

Streptococcus pneumoniae ပိုးတွေကအသက်ရှူလမ်းအထက်ပိုင်းမှာရှိနေကြတယ်။ လူချင်းတိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုကနေ ကူးစက်တာများတယ်။ ပိုးဝင်ပြီး ၁-၇ ရက်မှာခံစားရမယ်။ ပနယ်စလင်ကိုခံနိုင်ရည်ရှိတာ ၁ဝ-၆ဝ% ရှိတယ်။  trimethoprim-sulfamethoxazole, tetracyclines, chloramphenicol, and macrolides တွေကိုပါ ဆေးယဉ်နေတတ်တယ်။ cephalosporins (cefotaxime and ceftriaxone) ဆေးသုံးနိုင်တယ်။ vancomycin နဲ့ various oxazolidinones ဆေးတွေလည်းသုံးနိုင်တယ်။ fluoroquinolones (levofloxacin) ဆေးက ကလေးတွေနဲ့ မသင့်ပေမယ့်ပိုးကိုနိုင်တယ်။ 

Neisseria meningitides ပိုးတွေက အာခေါင်နဲ့ခံတွင်းမှာရှိနေတယ်။ ကိုယ်ချင်းထိကပ်တာ၊ အသက်ရှူလမ်းကနေ ထုတ်တဲ့တွေကနေ နောက်တယောက်အသက်ရှူလမ်းထဲဝင်တာကနေကူးစက်တယ်။ ကူးပေမယ့် ရောဂါမရသူတွေလည်း ရှိတယ်။ ပိုးဝင်ခံရပြီး ၄ (၁-၇ ရက်) ရက်နေတော့ရောဂါစခံရတယ်။ အသက် ၆ လ နဲ့ ၁၂ ကြားကလေးတွေမှာ အများဆုံးဖြစ်တယ်။ ဒုတိယအုပ်စုက မြီးကောင်ပေါက်မဖြစ်ခင်အရွယ်တွေဖြစ်တယ်။  အရေပြား အနီ-အပြာကွက်လေးတွေ ထွက်နိုင်တယ်။ အမြန်ဖြစ်ရင် အောက်ကအကြောင်းတွေကြောင့်သေဆုံးနိုင်တယ်။ 

• သွေးဖိအားနည်းတာ။

• ရှော့ခ်ရတာ။

• သွေးဖြူဥနည်းတာ။

• အသက်ငယ်လွန်းတာ။ 

• သွေးခြည်ဥသလိုအရေပြားကွက်တွေက ၁၂ နာရီအတွင်းဖြစ်တယ်။

• Disseminated intravascular coagulation (DIC) သွေးခဲတာ။

• အက်စီဒိုးဆစ်ဖြစ်တာ။

• သွေးဖြူဥထဲပိုးတွေ့တာ။ 

• ESR နည်းတာ။ 

• C-reactive protein (CRP) level နည်းတာ။

• Serogroup C disease အမျိုးအစားဖြစ်တာတွေကနေ သေဆုံးဘို့ အခွင့်အလမ်းများတယ်။

Haemophilus influenzaetype b (Hib) ကလေး အသက် တလကနေ ၃ နှစ်အတွင်းဖြစ်တယ်။ ပိုးရှိသူနဲ့ အတူ ပူးပူးကပ်ကပ်နေတာနဲ့ အသက်ရှူလမ်းကနေဝင်လို့ ကူးစက်တယ်။ ပိုးဝင်ပြီး ၁ဝ ရက်နေတော့ခံစားရတယ်။ ၅% သာ သေဆုံးတယ်။ 

Listeria monocytogenes မွေးစကလေးတွေမှာဖြစ်တယ်။ 

တခြားပိုးတွေလည်းရှိတယ်။ S epidermidis နဲ့ coagulase-negative staphylococci ပိုးတွေဖြစ်တယ်။ 

ဘယ်လိုကလေးတွေမှာကူးစက်နိုင်သလည်း 

• ဝင်ငွေနည်းမိသားစု။

• ကလေးထိန်းကျောင်းနေကလေး။

• ဦးခေါင်းခိုက်မိတဲ့ကလေး။

• ဘေလုံးထုတ်ထားသူ။

• နာတာရှည်ရောဂါ (facial cellulitis, periorbital cellulitis, sinusitis, and septic arthritis) ရှိသူ။ 

• မိခင်မှာပိုးရှိနစဉ်မွေးတဲ့ကလေး။

Neisseria Vaccine ကာကွယ်ဆေးက ကလေးငယ်တွေမှာ မထိရောက်ပါ။ ခုခံအားမကောင်းသေးတဲ့အရွယ်ဖြစ်လို့။ 

အလားအလာ

• သေဆုံးမှုနှုန်း ၅-၁ဝ% ရှိတယ်။ တနှစ်အောက်ကလေးတွေမှာ ၁၅-၂ဝ% ရှိတယ်။ ကလေးကြီးရင် ၃-၁ဝ% ရှိတယ်။ 

• S pneumoniae meningitis ပိုးကနေ အများဆုံး သေဆုံးရနယ်။ ၂၆-၃ဝ% သေတယ်။ 

• Hib meningitis ကနေ ၇့၇-၁ဝ့၃% သေတယ်။

• N meningitidis ကနေ ၃့၅-၁ဝ့၃% သေတယ်။

နောက်ဆက်တွဲဖြစ်နိုင်တာတွေရှိတယ်။ 

တက်မယ်။ (SIADH), subdural effusions, and brain abscesses ခေါ်တဲ့ဦးနှောက်ထိခိုက်မှုတွေဖြစ်မယ်။ ၃ဝ% မှာ နာတာရှည်ထိခိုက်မှုခံရမယ်။ 

(အမြန်ရေးရလို့ စာရိုက်ကျတာ၊ သတ်ပုံလွဲတာတွေရှိပါမယ်။ နောက်မှာပြင်ပါမယ်။ ထပ်ဖြည့်ရေးပါအုန်းမယ်။)

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

၂၂-၃-၂၀၁၆